Nghe tóm tắt:
TÓM TẮT SÁCH "BINH PHÁP TÔN TỬ”
Tổng quan: "Binh pháp Tôn Tử," tập trung vào các nguyên tắc chiến lược, chiến thuật và sự chuẩn bị cần thiết để giành chiến thắng trong chiến tranh. Tác phẩm nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu rõ đối thủ, địa hình, thời tiết và tầm quan trọng của sự chuẩn bị kỹ lưỡng, kỷ luật, và sự thống nhất trong quân đội.
Các Chủ Đề Chính và Ý Tưởng Quan Trọng:
1. Năm Yếu Tố Quyết Định (Chương 1): Tôn Tử đưa ra năm yếu tố cơ bản cần xem xét trước khi tiến hành chiến tranh:
• Đạo: "Đạo là chỉ việc chính trị, đạo nghĩa, phải làm cho nguyện vọng của dân chúng và vua nhất trí với nhau, đồng tâm đồng đức."
• Thiên: Thời tiết, khí hậu.
• Địa: Địa hình, địa lợi.
• Tướng: Năng lực, uy tín, nhân ái, can đảm của tướng lĩnh.
• Pháp: Kỷ luật, tổ chức, pháp lệnh.
• "Căn cứ vào những điều đó, ta có thể tính toán mà biết trước được ai thắng ai thua."
2. Tác Chiến Nhanh Chóng (Chương 2): Tôn Tử nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chiến thắng nhanh chóng để tránh hao tổn nguồn lực và làm suy yếu quốc gia.
3. "Nguyên tắc chung khi dụng binh tác chiến là khi phải huy động chiến xa nghìn chiếc, xe tải nặng nghìn chiếc, quân đội mười vạn, vận lương đi xa nghìn dặm, thì tình huống đó, chi phí ở tiền phương và hậu phương... mới có thể cho mười vạn quân xuất chinh được. Dùng một đạo quân khổng lồ như thế để tác chiến thì đòi hỏi phải thắng nhanh."
• Việc kéo dài chiến tranh sẽ gây ra: quân đội mệt mỏi, nhuệ khí suy giảm, hao hết sức chiến đấu, ảnh hưởng đến tài chính quốc gia.
• "Người giỏi dụng binh, lính mãn ngũ không gọi lại, lương thực không vận tải quá 3 lần, quân nhu lấy tại nước mình, lương thực giải quyết tại nước địch." (Sử dụng nguồn lực của đối phương để duy trì chiến tranh)
4. Mưu Kế và Ngoại Giao (Chương 3): Tôn Tử cho rằng cách tốt nhất để chiến thắng là thông qua mưu lược, ngoại giao, và tránh chiến tranh trực tiếp nếu có thể. "Đại phàm cái phép dụng binh, làm cho cả nước địch khuất phục trọn vẹn là thượng sách, đánh nó là kém hơn."
• Bậc thượng sách là dùng mưu lược, kế đến là ngoại giao, kế nữa là dùng binh, hạ sách là tấn công thành trì.
• "Phép dụng binh, gấp mười lần địch thì bao vây, gấp năm lần địch thì tấn công, gấp đôi chì chia ra mà đánh, bằng địch thì phải đánh khéo, kém địch thì rút, tránh giao tranh với địch. Binh yếu mà đánh thẳng tất bị bắt làm tù binh."
5. "Thế" và "Hình" (Chương 5): "Thế" là tạo ra lợi thế, còn "Hình" là hình thái của binh lực.
• "Dùng binh công địch được thế như lấy đá chọi trứng, ấy là nhờ biết vận dụng chính xác tránh thực chọn hư."
• "Người chỉ huy giỏi là người biết tạo nên thế hiểm hay tiết chớp nhoáng."
• "Thắng binh dùng "dật" đánh "thù", bại binh dùng "thù" chống "dật"." (Tấn công khi đã chuẩn bị và đối phương mệt mỏi).
6. Hư Thực (Chương 6): Tập trung vào việc làm cho đối phương không thể đoán trước được hành động của mình.
• "Người giỏi tiến công là người có thể làm cho địch không biết nơi mà phòng thủ, người giỏi phòng thủ là người có thể làm cho địch không biết phải tiến công vào nơi nào. Vi diệu, vi diệu đến mức vô hình. Thần kỳ, thần kỳ đến mức vô thanh."
• "Ta tiến công mà địch không cản nổi vì ta như tiến vào chỗ không người, ta thoái lui mà địch không đuổi theo vì ta hành động nhanh lẹ, địch không đuổi kịp."
• Tập trung binh lực của mình trong khi làm đối phương phân tán lực lượng.
7. Quân Tranh (Chương 7): Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giành lấy lợi thế trên chiến trường.
• "Trong quá trình đó, khó nhất là quân tranh, nghĩa là giành lấy lợi thế. Cái khó nhất của việc này là phải biến đường vòng thành đường thẳng, biến bất lợi thành có lợi."
• "Quân đội hành động thần tốc thì nhanh như gió cuốn, hành động chậm rãi thì lừng khừng như rừng rậm, khi tấn công thì như lửa cháy, khi phòng thủ thì như núi đá, khi ẩn mình thì như bóng tối, khi xung phong thì như sấm sét."
• "Lấy gần chờ xa, lấy nhàn chờ mệt (dĩ dật đãi lao), lấy no chờ đói."
8. Cửu Biến (Chương 8): Tướng lĩnh phải linh hoạt và thích ứng với các tình huống khác nhau.
• "Có những đường không nên đi, có những loại địch không nên đánh, có những thành không nên công, có những vùng không nên giành, có những lệnh vua không nên nghe."
• "Gặp tình hình thuận lợi, phải cố thấy rõ những yếu tố bất lợi mới kịp thời giải trừ được tai biến."
• "Làm tướng có 5 điểm nguy hiểm: liều chết khinh suất có thể bị giết, tham sống sợ chết có thể bị bắt, nóng giận hồ đồ có thể mắc mưu, liêm khiết tự trọng không chịu được nhục nhã, thương dân có thể lo buồn bất an."
9. Hành Quân (Chương 9): Chú trọng đến việc chọn địa điểm đóng quân và phán đoán tình hình địch.
• "Khi hành quân và dựng trại ở những dạng địa hình khác nhau, khi phán đoán tình hình quân địch, phải chú ý..." (Liệt kê các yếu tố địa hình và dấu hiệu quân địch).
• "Ở vùng núi, phải dựa vào vùng sơn cốc có nước và cỏ, hạ trại tại chỗ cao, hướng về ánh sáng."
• "Đánh trận không cốt lấy quân đông, không nên khinh địch tiến liều mà phải tập trung lực lượng, phán đoán tình hình, tranh thủ sự tín nhiệm và ủng hộ của hạ cấp là được."
10. Địa Hình (Chương 10): Phân tích các loại địa hình và cách ứng phó phù hợp.
• Đưa ra sáu loại địa hình: Thông, Quải, Chi, Ải, Hiểm, Viễn và cách đối phó với từng loại.
• Sáu tình huống tất bại: Tẩu, Trì, Hãm, Băng, Loạn, Bắc.
• "Địa hình là điều kiện hỗ trợ cho việc dùng binh. Phán đoán tình hình, giành lấy thắng lợi, khảo sát địa hình lợi hại, tính toán xa gần, đó là phương pháp mà một tướng lĩnh tài giỏi phải nắm vững."
11. Cửu Địa (Chương 11): Phân tích các loại địa hình và cách ứng phó phù hợp.
• Thế đất ly tán, đất dễ lui (vào cạn), thế đất tranh giành, thế đất giao thông, thế đất ngã tư, thế đất khó lui (vào sâu), thế đất khó đi lại, thế đất vây bọc, thế đất chết kẹt.
• "Ở đất ly tán thì không nên đánh đường hoàng"
*"Ở đất vào sâu (khó lui) thì nên cướp đoạt"
12. Hỏa Công (Chương 12): Sử dụng lửa để tấn công.
• "Có năm cách đánh bằng lửa: đốt dinh trại để giết người, đốt lương thảo tích trữ, đốt xe cộ, kho lẫm, đốt đội ngũ để làm giặc rối loạn".
*"Dùng lửa để trợ giúp vào sự tấn công thì sáng sủa dễ thấy, dùng nước để trợ giúp vào sự tấn công thì được mạnh thế hơn".
13. Dùng Gián Điệp (Chương 13): *"Dùng gián điêp thì có năm loại: Nhân gián (hương gián), Tử gián, Nội gián, Sinh gián, Phản gián". *"Không phải là bậc thánh trí thì không dùng được gián điệp, không phải là bậc nhân nghĩa thì không sai khiến được gián điệp, không tinh vi khéo léo thì không biết được thực tình nhờ gián điệp".
14. Các loại địa hình chiến đấu *"Tản địa thì đừng đánh. Hà cớ gì tản địa lại dừng đánh? Kẻ địch dám xâm phạm, chứng tỏ chúng có ưu thế, quân phòng thủ ở vào cái thế tương đối yếu cho nên tránh việc vội vàng tác chiến, chỉ nên dùng phương cách phòng thủ, tiêu diệt dần sinh lực địch, đợi thời cơ có lợi sẽ quyết chiến với kẻ thù". *"Khinh địa thì không ngừng hoạt động". Phàm quân đội đã tiến vào đất nước của kẻ thù thì nhất thiết phải dựa vào ưu thế quân sự của mình mà đánh vào mặt yếu của đối phương".
15. Tam Thập Lục Kế
• Vô trung sinh hữu: là từ không mà tạo thành có.
• Man thiên quá hải: là lợi dụng lúc trời sương mù mà lẩn trốn, vượt qua hay hành động ngay trong lúc sương mù.
• Cầm tặc cầm vương: Dẹp giặc phải bắt tướng giặc.
• Liên hoàn kế: "Liên hoàn kế" còn là vận dụng một quyền thuật để tạo phản ứng dây chuyền cho đối phương hoặc gây thành phản ứng nhiều mặt.
• Phủ để trừu tân: là bớt lửa dưới nồi, ý nghĩa là giải quyết trên căn bản một vấn đề, chủ ý không cho nó phát ra (bớt lửa cho nước khỏi trào).
• Sát kê hách hầu: Giết gà cho khỉ sợ.
• Dục cầm cố tung: Muốn bắt chim thì trước hết phải thả nó ra.
• Khổ nhục kế: Hành hạ thân xác mình để người ta tin.
• Tẩu kế: Chạy, lùi, thoát thân.
Kết luận:
"Binh pháp Tôn Tử" cung cấp một khung phân tích toàn diện để hiểu và chiến thắng trong chiến tranh. Nó nhấn mạnh sự chuẩn bị kỹ lưỡng, mưu lược, tính linh hoạt và tầm quan trọng của việc hiểu rõ đối thủ cũng như chính mình. Các nguyên tắc này vẫn còn giá trị cho đến ngày nay trong nhiều lĩnh vực khác nhau, không chỉ trong quân sự mà còn trong kinh doanh và quản lý.
Đăng nhận xét