Đánh giá Toàn diện TM Forum: Chức năng, Giá trị và Tác động đến Ngành Viễn thông Toàn cầu

Phần I: Tổng quan về TM Forum – Tái định hình Tương lai của Kết nối Toàn cầu

A. Giới thiệu: TM Forum là gì?

Trong bối cảnh ngành công nghiệp viễn thông đang trải qua một cuộc biến đổi sâu sắc, TM Forum (TeleManagement Forum) nổi lên như một thế lực trung tâm, không chỉ định hình các tiêu chuẩn kỹ thuật mà còn dẫn dắt các cuộc thảo luận chiến lược về tương lai của kết nối. Trái ngược với cách hiểu thông thường về một "diễn đàn" (forum) là nơi thảo luận trực tuyến , TM Forum là một liên minh công nghiệp toàn cầu, phi lợi nhuận, quy tụ các bên liên quan đa dạng nhất trong hệ sinh thái kỹ thuật số.  

Đây là một liên minh hùng mạnh bao gồm hơn 850 công ty thành viên trên toàn thế giới. Thành phần của liên minh này không chỉ giới hạn ở các nhà cung cấp dịch vụ truyền thông (Communications Service Providers - CSPs) mà còn bao gồm các nhà cung cấp công nghệ, các công ty tư vấn và các nhà tích hợp hệ thống. Tầm ảnh hưởng của TM Forum được thể hiện rõ qua quy mô của các thành viên: trong số đó có 10 nhà cung cấp dịch vụ viễn thông lớn nhất thế giới, cùng nhau tạo ra doanh thu hàng năm lên tới 2 nghìn tỷ USD và phục vụ hơn 5 tỷ khách hàng trên 111 quốc gia. Sự tham gia của những gã khổng lồ trong ngành như Verizon, Vodafone, SAP, Microsoft, Google và Huawei đã khẳng định vị thế không thể thiếu của TM Forum.  

Mục tiêu cốt lõi của TM Forum là phá vỡ các rào cản về công nghệ và văn hóa đang tồn tại giữa các thành phần trong ngành. Tổ chức này tạo ra một môi trường hợp tác, nơi các thành viên có thể cùng nhau giải quyết những thách thức phức tạp mà không một công ty đơn lẻ nào có thể tự mình xử lý. Bằng cách khai thác trí tuệ và kinh nghiệm tập thể, TM Forum hoạt động như một "think-tank" toàn cầu, giúp các thành viên thúc đẩy đổi mới, triển khai các dịch vụ mới một cách nhanh chóng và hiệu quả, đồng thời định hình lại mô hình hoạt động để thích ứng với kỷ nguyên số.  

B. Sứ mệnh và Tầm nhìn Chiến lược

Sứ mệnh của TM Forum đã vượt xa việc chỉ đơn thuần giải quyết các vấn đề về khả năng tương tác kỹ thuật. Tuyên bố sứ mệnh của tổ chức này mang một tham vọng lớn lao hơn: "tái phát minh ngành viễn thông" (reinvent the telco industry) để biến nó thành một phần sôi động và không thể thiếu của bối cảnh kỹ thuật số, đồng thời là một động lực chính định hình tương lai của nó. Sứ mệnh này không chỉ là một khẩu hiệu marketing; nó phản ánh một sự thay đổi cơ bản trong mục tiêu của tổ chức. Thay vì chỉ tập trung vào việc tối ưu hóa hoạt động nội bộ, TM Forum đang hướng đến việc định hình lại vị thế chiến lược của toàn ngành viễn thông trong nền kinh tế kỹ thuật số rộng lớn hơn.  

Sự chuyển dịch này là một phản ứng chiến lược trước những áp lực thị trường to lớn. Ngành viễn thông trong nhiều năm đã phải đối mặt với tình trạng doanh thu trì trệ và nguy cơ bị biến thành những "đường ống" truyền dẫn đơn thuần (dumb pipes), trong khi các công ty công nghệ lớn (hyperscalers) gặt hái phần lớn giá trị từ các dịch vụ chạy trên hạ tầng mạng. Nhận thức được mối đe dọa này, TM Forum đã chuyển trọng tâm từ việc tiết kiệm chi phí (cost-saving) sang tạo ra giá trị mới (value-creation). Các sáng kiến chiến lược như Kiến trúc Kỹ thuật số Mở (Open Digital Architecture - ODA), các Open API, và các sứ mệnh về Trí tuệ Nhân tạo (AI) và Mạng tự hành (Autonomous Networks) không chỉ nhằm mục đích tối ưu hóa Hệ thống Hỗ trợ Vận hành/Kinh doanh (OSS/BSS), mà còn để tạo ra các nền tảng cho phép các CSP cung cấp dịch vụ mới, hợp tác trong các hệ sinh thái phức tạp và cạnh tranh một cách hiệu quả hơn.  

Tầm nhìn của TM Forum còn mở rộng hơn nữa, hướng tới việc "thúc đẩy làn sóng tăng trưởng kinh doanh kỹ thuật số tiếp theo – số hóa mọi ngành công nghiệp". Điều này cho thấy tham vọng của TM Forum không chỉ giới hạn trong lĩnh vực viễn thông truyền thống mà còn muốn trở thành nền tảng đổi mới chung, kết nối các doanh nghiệp, các ngành công nghiệp khác nhau (như y tế, tài chính, sản xuất) và các hệ sinh thái phức tạp. Để thực hiện tầm nhìn này, TM Forum tập trung vào việc giúp các thành viên khai phá giá trị của dữ liệu, xác định các mô hình vận hành mới, và hình thành các mối quan hệ đối tác có tác động lớn, từ đó tạo ra những cơ hội gần như vô tận trong hệ sinh thái truyền thông.  

C. Vị thế của TM Forum trong Hệ sinh thái Tiêu chuẩn Viễn thông

Để hiểu rõ giá trị của TM Forum, điều quan trọng là phải đặt nó trong bối cảnh của các tổ chức tiêu chuẩn hóa viễn thông khác. Mỗi tổ chức có một vai trò và phạm vi riêng, và chúng thường bổ sung cho nhau thay vì cạnh tranh trực tiếp.

Bảng 1: So sánh TM Forum và các Tổ chức Tiêu chuẩn Viễn thông khác

Tổ chức	Mục tiêu chính	Phạm vi tiêu chuẩn	Đối tượng thành viên chính	Kết quả đầu ra tiêu biểu
TM Forum	Tái phát minh ngành viễn thông, thúc đẩy chuyển đổi số và kinh doanh.	Kiến trúc doanh nghiệp (ODA), quy trình kinh doanh (eTOM), mô hình dữ liệu (SID), API nghiệp vụ (Open APIs), OSS/BSS.	CSPs, nhà cung cấp phần mềm, nhà tích hợp hệ thống.	Open Digital Architecture (ODA), Frameworx (eTOM, SID, TAM), Open APIs.
ITU (Liên minh Viễn thông Quốc tế)	Phân bổ phổ tần toàn cầu và quỹ đạo vệ tinh, phát triển các tiêu chuẩn kỹ thuật để đảm bảo các mạng và công nghệ kết nối liền mạch.	Toàn bộ lĩnh vực viễn thông, từ mạng lõi, truy cập vô tuyến đến dịch vụ.	Các chính phủ (Quốc gia thành viên), các công ty viễn thông, nhà sản xuất.	Các khuyến nghị (Recommendations) cho các chuẩn như IMT-2020 (5G).
3GPP (Dự án Đối tác Thế hệ thứ 3)	Phát triển các thông số kỹ thuật cho công nghệ di động.	Mạng truy cập vô tuyến (RAN), mạng lõi (Core Network), và các khả năng dịch vụ cho 3G, 4G, 5G và xa hơn.	Các tổ chức tiêu chuẩn khu vực (ví dụ: ETSI, ATIS), các nhà cung cấp thiết bị, nhà sản xuất chipset, CSPs.	Các bộ thông số kỹ thuật (Releases) cho WCDMA, LTE, 5G NR.
GSMA (Hiệp hội GSM)	Đại diện cho lợi ích của các nhà khai thác di động trên toàn thế giới, thúc đẩy các sáng kiến chung của ngành.	Các sáng kiến kinh doanh và công nghệ cho ngành di động, roaming, eSIM, an ninh, và các API mạng.	Các nhà khai thác mạng di động (MNOs) và các công ty trong hệ sinh thái di động rộng lớn hơn.	Sáng kiến Open Gateway, các sự kiện Mobile World Congress (MWC).
MEF (Metro Ethernet Forum)	Cho phép các dịch vụ tự động hóa trên các mạng lưới toàn cầu.	Các dịch vụ kết nối (Carrier Ethernet, IP, SD-WAN) và các API điều phối vòng đời dịch vụ (LSO APIs).	Các nhà cung cấp dịch vụ, nhà cung cấp công nghệ.	Các tiêu chuẩn dịch vụ MEF, bộ API LSO (Lifecycle Service Orchestration).

Bảng trên cho thấy sự phân công lao động rõ ràng trong ngành. Trong khi 3GPP xác định cách thức hoạt động của tín hiệu vô tuyến và mạng lõi, và ITU cung cấp một khung chính sách và kỹ thuật toàn cầu, thì TM Forum lại tập trung vào "bộ não" vận hành và kinh doanh đằng sau các dịch vụ đó. TM Forum trả lời các câu hỏi như: Làm thế nào để một CSP quản lý các quy trình của mình một cách hiệu quả (eTOM)? Làm thế nào để các hệ thống IT khác nhau hiểu cùng một dữ liệu (SID)? Và quan trọng nhất, làm thế nào để CSP có thể tích hợp các hệ thống này một cách linh hoạt, tạo ra các dịch vụ mới và hợp tác với các đối tác trong một nền kinh tế API (ODA, Open APIs)?.  

Mối quan hệ giữa các tổ chức này ngày càng mang tính hợp tác. Một ví dụ điển hình là sự hợp tác gần đây giữa TM Forum, GSMA và MEF. Sáng kiến Open Gateway của GSMA nhằm mục đích tạo ra các API mạng phổ quát, và TM Forum đóng vai trò quan trọng bằng cách cung cấp các Open API (cụ thể là các "Operate APIs") để quản lý và kiếm tiền từ các API dịch vụ này. Tương tự, sự hợp tác với MEF nhằm hài hòa hóa các API LSO của họ với các tiêu chuẩn của TM Forum, tạo ra một phương pháp tự động hóa liền mạch cho các dịch vụ mạng-như-một-dịch-vụ (NaaS). Những sự hợp tác này cho thấy một xu hướng rõ ràng: ngành công nghiệp đang hợp nhất các nỗ lực tiêu chuẩn hóa ở các lớp khác nhau để tạo ra một hệ sinh thái mạnh mẽ, có khả năng cạnh tranh với các nền tảng đóng của các hyperscaler.  

Phần II: Lịch sử và Sự tiến hóa – Từ Frameworx đến Kiến trúc Kỹ thuật số Mở (ODA)

Lịch sử của TM Forum là một câu chuyện về sự thích ứng và tiến hóa liên tục, phản ánh những thay đổi sâu sắc trong ngành viễn thông và công nghệ thông tin. Từ những nỗ lực ban đầu nhằm chuẩn hóa việc quản lý mạng, tổ chức này đã phát triển thành một nhà kiến tạo kiến trúc doanh nghiệp toàn diện, và giờ đây là người tiên phong trong việc xây dựng bản thiết kế cho các công ty viễn thông thế hệ mới.

A. Những ngày đầu: Từ OSI/NM Forum đến TeleManagement Forum

TM Forum được thành lập vào năm 1988 với tên gọi ban đầu là OSI/Network Management Forum. Tám công ty sáng lập đã cùng nhau giải quyết một vấn đề cấp bách vào thời điểm đó: các vấn đề về quản lý vận hành và hệ thống liên quan đến bộ giao thức Kết nối Hệ thống Mở (OSI). Mục tiêu ban đầu rất thực tế và tập trung vào kỹ thuật: làm thế nào để các hệ thống quản lý mạng từ các nhà cung cấp khác nhau có thể "nói chuyện" với nhau.  

Trong giai đoạn này, Forum đã phát triển các giao diện tiêu chuẩn đầu tiên để đáp ứng nhu cầu của ngành. Một trong những giao diện sớm nhất là MTNM (Multi-Technology Network Management), ban đầu được đề xuất để cung cấp và bảo trì các cơ sở hạ tầng SONET/SDH. Đáng chú ý, MTNM được thiết kế để tận dụng CORBA (Common Object Request Broker Architecture), một công nghệ đang được quảng bá mạnh mẽ trong ngành IT rộng lớn hơn vào thời điểm đó. Tuy nhiên, khi ngành IT chuyển hướng sang các kiến trúc hướng dịch vụ (SOA) dựa trên XML, Forum đã nhanh chóng thích ứng bằng cách phát triển một phiên bản MTNM dựa trên XML, sau này được gọi là MTOSI (Multi-Technology Operations System Interface).  

Sự thích ứng này tiếp tục diễn ra khi các công nghệ lấy cảm hứng từ Internet như nền tảng máy tính Java trở nên phổ biến. Sun Microsystems đã dẫn đầu một sáng kiến có tên là OSS/J (OSS through Java), nhằm chuẩn hóa các API Java cho việc tích hợp OSS. Không giống như MTOSI, vốn được phát hành như một giao diện nguyên khối (monolithic), OSS/J có cách tiếp cận chi tiết hơn (granular), tập trung vào các giao diện ở lớp nghiệp vụ thay vì chỉ ở cấp độ mạng. Những bước đi ban đầu này cho thấy một đặc điểm cốt lõi của TM Forum: khả năng theo dõi và tích hợp các xu hướng công nghệ rộng lớn hơn vào bối cảnh viễn thông, đảm bảo các tiêu chuẩn của mình luôn phù hợp.  

B. Kỷ nguyên Frameworx: Xây dựng Ngôn ngữ Chung

Khi các mạng và dịch vụ viễn thông ngày càng trở nên phức tạp, nhu cầu về một phương pháp tiếp cận kiến trúc toàn diện đã trở nên rõ ràng. Điều này đã dẫn đến sự ra đời của Frameworx, bộ khung kiến trúc doanh nghiệp (enterprise architecture framework) mang tính biểu tượng của TM Forum. Frameworx không chỉ là một tập hợp các giao diện, mà là một "bộ công cụ" hoàn chỉnh được thiết kế để cung cấp một bản thiết kế cho các hoạt động kinh doanh hiệu quả.  

Frameworx được xây dựng dựa trên bốn thành phần cốt lõi, thường được gọi là các "khung" (frameworks), mỗi khung giải quyết một khía cạnh khác nhau của doanh nghiệp :  

1.    Business Process Framework (eTOM - enhanced Telecom Operations Map): Đây là một bản đồ quy trình nghiệp vụ toàn diện, được ngành công nghiệp đồng thuận. eTOM phân loại và chuẩn hóa tất cả các quy trình mà một nhà cung cấp dịch vụ cần để điều hành doanh nghiệp của mình, từ chiến lược, vận hành đến quản lý doanh nghiệp. Nó trả lời câu hỏi: "Một CSP cần làm những công việc gì?".  

2.    Information Framework (SID - Shared Information/Data model): SID cung cấp một mô hình thông tin/dữ liệu tham chiếu và một bộ từ vựng chung cho toàn ngành. Nó định nghĩa các thực thể kinh doanh (như Khách hàng, Sản phẩm, Dịch vụ) và các mối quan hệ giữa chúng, tạo nền tảng cho một mô hình dữ liệu chung, độc lập với nền tảng công nghệ.  

3.    Application Framework (TAM - Telecom Application Map): TAM ánh xạ các ứng dụng phần mềm tới các quy trình nghiệp vụ trong eTOM. Nó giúp các CSP xác định các ứng dụng cần thiết để thực hiện các quy trình đó và cung cấp một bản đồ tham chiếu cho việc mua sắm và phát triển hệ thống OSS/BSS. Nó trả lời câu hỏi: "CSP cần những ứng dụng nào để thực hiện công việc?".  

4.    Integration Framework: Khung này cung cấp các hướng dẫn và phương pháp để tích hợp các hệ thống khác nhau, thúc đẩy khả năng tương tác thông qua việc sử dụng các "Dịch vụ Kinh doanh" được tiêu chuẩn hóa, thường được hiện thực hóa bằng kiến trúc hướng dịch vụ (SOA).  

Mục tiêu tổng thể của Frameworx là tạo ra một "ngôn ngữ chung" cho các kiến trúc sư doanh nghiệp và các bên liên quan. Bằng cách đó, nó cho phép xây dựng các hệ thống phân tán, kết nối lỏng lẻo (loosely coupled), nơi các ứng dụng có thể được thay đổi hoặc thay thế mà không ảnh hưởng lớn đến toàn bộ hệ thống. Frameworx đã trở thành tiêu chuẩn de facto cho quản lý IT viễn thông, được 90% các nhà cung cấp dịch vụ lớn nhất thế giới áp dụng.  

C. Sự trỗi dậy của Open Digital Architecture (ODA): Bước nhảy vọt sang Cloud-Native

Mặc dù Frameworx là một thành tựu to lớn và vẫn còn phù hợp như một điểm khởi đầu cho việc chuyển đổi , nó vốn là một bộ khung logic, trừu tượng. Trong thế giới của điện toán đám mây, microservices, DevOps và AI, ngành công nghiệp cần nhiều hơn là một bản đồ quy trình; họ cần một bản thiết kế (blueprint) có thể thực thi được cho các hệ thống thế hệ mới. Đây chính là lý do cho sự ra đời của Open Digital Architecture (ODA).  

ODA không phải là sự thay thế hoàn toàn cho Frameworx, mà là sự tiến hóa tự nhiên của nó. ODA là một bản thiết kế kiến trúc doanh nghiệp được thiết kế đặc biệt cho các nền tảng kỹ thuật số mở, dựa trên đám mây (cloud-native) và có khả năng được điều phối bằng AI. Nó kế thừa và tích hợp các tài sản cốt lõi của Frameworx, như các khái niệm từ eTOM và SID, vào một cấu trúc mới, hiện đại hơn.  

Sự thay đổi căn bản mà ODA mang lại là việc chuyển đổi từ một kiến trúc tập trung vào quy trình (process-centric) của kỷ nguyên Frameworx sang một kiến trúc tập trung vào dữ liệu (data-centric) và dựa trên các thành phần (component-based). Tầm nhìn cuối cùng của ODA là tạo ra một môi trường "plug-and-play" thực sự cho các thành phần phần mềm. Điều này dẫn đến một mục tiêu đầy tham vọng: "giết chết RFP" (Request for Proposal) – quy trình mua sắm truyền thống, chậm chạp và tốn kém của ngành viễn thông – và thay thế nó bằng một mô hình thử nghiệm nhanh, linh hoạt, nơi các CSP có thể dễ dàng lựa chọn, tích hợp và triển khai các thành phần tốt nhất từ nhiều nhà cung cấp khác nhau.  

Sự tiến hóa từ Frameworx sang ODA không chỉ là một nâng cấp kỹ thuật; nó là sự thừa nhận rằng mô hình hoạt động truyền thống của ngành viễn thông đã trở nên lỗi thời. Để tồn tại và phát triển trong một thế giới bị thống trị bởi các công ty công nghệ nhanh nhẹn, các CSP phải áp dụng các nguyên tắc của một công ty công nghệ (TechCo). Frameworx, được thiết kế cho kỷ nguyên của các hệ thống OSS/BSS nguyên khối, phản ánh một tư duy tuần tự và dựa trên quy trình. Ngược lại, ODA, với các nguyên tắc về component hóa, API-first và data-centric, được sinh ra từ nhu cầu cạnh tranh về tốc độ và sự linh hoạt, vốn là đặc trưng của các hyperscaler. Do đó, ODA không chỉ là một bộ khung mới; nó là một bản tuyên ngôn và một bản thiết kế chi tiết cho quá trình chuyển đổi căn bản từ Telco sang TechCo mà ngành viễn thông đang theo đuổi.  

Bảng 2: Lộ trình Phát triển các Bộ khung Kiến trúc của TM Forum

Kỷ nguyên	Tên Bộ khung/Kiến trúc	Nguyên tắc cốt lõi	Công nghệ nền tảng	Mục tiêu chính
Kỷ nguyên ban đầu (1990s - đầu 2000s)	MTNM / MTOSI / OSS/J	Tương tác giữa các hệ thống quản lý	CORBA, XML, Java	Chuẩn hóa giao diện cho việc cung cấp và bảo trì mạng lưới.
Kỷ nguyên Frameworx (đầu 2000s - cuối 2010s)	eTOM, SID, TAM	Ngôn ngữ chung, kiến trúc hướng quy trình, kết nối lỏng lẻo.	SOA, UML	Cung cấp một bản đồ kiến trúc doanh nghiệp toàn diện, chuẩn hóa quy trình, thông tin và ứng dụng.
Kỷ nguyên ODA (cuối 2010s - nay)	ODA Components, Canvas, Open APIs	Plug-and-play, API-first, data-centric, cloud-native, AI-ready.	Microservices, Containers (Kubernetes), REST APIs, AI/ML.	Xây dựng một bản thiết kế có thể thực thi cho các CSP thế hệ mới, cho phép sự linh hoạt, tự động hóa và đổi mới nhanh chóng.

Phần III: Các Chức năng và Hoạt động Cốt lõi

TM Forum thực hiện sứ mệnh của mình thông qua một loạt các chức năng và hoạt động đa dạng, từ việc phát triển các bộ khung tiêu chuẩn chi tiết đến việc tổ chức các chương trình hợp tác đổi mới và các sự kiện quy mô lớn. Những hoạt động này cùng nhau tạo thành một hệ sinh thái toàn diện, hỗ trợ các thành viên trong suốt hành trình chuyển đổi số.

A. Các Bộ khung và Tiêu chuẩn: Công cụ cho Chuyển đổi số

Đây là nền tảng của TM Forum, cung cấp các công cụ và ngôn ngữ chung để ngành công nghiệp có thể xây dựng và vận hành các hệ thống phức tạp.

1. Frameworx (eTOM, SID, TAM): Di sản và Vai trò Hiện tại

Mặc dù Open Digital Architecture (ODA) đại diện cho tương lai, Frameworx vẫn là một tài sản vô cùng giá trị và là nền tảng được công nhận rộng rãi. Nó được 90% các nhà cung cấp dịch vụ lớn nhất thế giới áp dụng và được coi là điểm khởi đầu cho bất kỳ quá trình chuyển đổi căn bản nào. Giá trị lâu dài của Frameworx nằm ở việc nó cung cấp một ngôn ngữ chung và một bộ sưu tập các phương pháp hay nhất đã được kiểm chứng qua thời gian, giúp các tổ chức đánh giá và tối ưu hóa hiệu suất hoạt động của mình.  

Các thành phần của Frameworx được thiết kế để hoạt động cùng nhau, cung cấp một cái nhìn 360 độ về doanh nghiệp. Các quy trình nghiệp vụ trong eTOM được thực hiện bởi các ứng dụng trong TAM, và chúng trao đổi thông tin được định nghĩa trong SID. Sự ánh xạ này giúp các kiến trúc sư đảm bảo rằng tất cả các điểm tương tác và quy trình từ đầu đến cuối đều được xem xét.  

Tuy nhiên, việc áp dụng Frameworx trong thực tế cũng đối mặt với những thách thức đáng kể. Một trong những lời phàn nàn phổ biến là mức độ chi tiết của các định nghĩa quy trình và ứng dụng trong eTOM và TAM là quá cao, được xây dựng cho nhiều mục đích và lĩnh vực khác nhau, dẫn đến việc chúng trở nên khá khó hiểu và khó áp dụng. Thêm vào đó, thường có một sự không tương thích giữa các định nghĩa lý thuyết trong tiêu chuẩn và các ứng dụng thương mại hoặc tự phát triển mà các công ty viễn thông đang sử dụng. Những thách thức này chính là động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển của ODA, một kiến trúc thực tế và dễ triển khai hơn.  

2. Open Digital Architecture (ODA): Bản thiết kế cho Telco-to-TechCo

ODA là câu trả lời của TM Forum cho nhu cầu về một kiến trúc hiện đại, linh hoạt và sẵn sàng cho tương lai. Nó không chỉ là một bộ tài liệu lý thuyết mà là một tập hợp các công cụ, quy trình và hướng dẫn thực tế để xây dựng một công ty viễn thông cloud-native. Mục tiêu của ODA là thay thế các hệ thống OSS/BSS nguyên khối, phức tạp và đắt đỏ bằng các giải pháp CNTT đơn giản hơn, dễ triển khai, tích hợp và nâng cấp hơn.  

Kiến trúc ODA được chia thành bốn "góc phần tư" (quadrants), bao quát toàn bộ vòng đời từ ý tưởng đến vận hành: Business (Kinh doanh), Information Systems (Hệ thống Thông tin), Implementation (Triển khai), và Deployment & Runtime (Triển khai & Vận hành). Cách tiếp cận toàn diện này đảm bảo sự liên kết giữa chiến lược kinh doanh và việc thực thi kỹ thuật. ODA được xây dựng dựa trên các nguyên tắc thiết kế hiện đại nhất: dựa trên component, API-first, data-centric, cloud-native, và sẵn sàng cho AI.  

3. ODA Components và Canvas: Hiện thực hóa "Plug-and-Play"

Để biến tầm nhìn "plug-and-play" của ODA thành hiện thực, TM Forum đã giới thiệu hai khái niệm cốt lõi: Components và Canvas.

• ODA Components: Đây là những khối xây dựng phần mềm cơ bản của kiến trúc. Mỗi Component là một đơn vị phần mềm có thể triển khai độc lập, thường được xây dựng từ một hoặc nhiều microservices, có thể tái sử dụng và thực hiện một chức năng IT hoặc mạng cụ thể (ví dụ: Quản lý Danh mục Sản phẩm, Quản lý Đơn hàng). Chúng được thiết kế để hoạt động tự động, không cần sự can thiệp của con người, nhằm hỗ trợ "vận hành không chạm" (zero-touch operations).  
• ODA Canvas: Nếu Components là những viên gạch Lego, thì Canvas chính là tấm bảng nền (stud board) để gắn chúng vào. Canvas là một môi trường thực thi được tiêu chuẩn hóa cho các ODA Components. Nó cung cấp một tập hợp các dịch vụ nền tảng chung mà tất cả các component đều cần, chẳng hạn như API Gateway, các dịch vụ quan sát (observability), và quản lý định danh (identity management). Điều này cho phép các component từ các nhà cung cấp khác nhau có thể "cắm và chạy" một cách liền mạch trên bất kỳ nền tảng đám mây nào tuân thủ tiêu chuẩn Canvas.  

Để đẩy nhanh việc phát triển và xác thực các khái niệm này, TM Forum đã thành lập dự án ODA Component Accelerator (ODA-CA), một phòng lab thực tế nơi các thành viên có thể hợp tác xây dựng và thử nghiệm Canvas và Components.  

4. Open APIs: Chất kết dính của Hệ sinh thái Kỹ thuật số

Open APIs là chất kết dính cho phép các thành phần của ODA và các hệ thống khác nhau giao tiếp với nhau. Đây là một trong những sáng kiến thành công và có ảnh hưởng nhất của TM Forum. Bộ Open APIs bao gồm hơn 50 giao diện lập trình ứng dụng (API) dựa trên công nghệ REST, được tiêu chuẩn hóa để cho phép kết nối, tương tác và di động liền mạch qua các dịch vụ trong một hệ sinh thái phức tạp.  

Sự chấp nhận rộng rãi của Open APIs là minh chứng cho giá trị của chúng. Tính đến nay, đã có hơn 22,000 chuyên gia từ 1,900 công ty sử dụng các giao diện này, và hơn 160 công ty hàng đầu đã ký vào "Open API Manifesto", cam kết sử dụng và yêu cầu các API này trong chiến lược IT của họ. Chức năng của Open APIs vượt ra ngoài việc tích hợp hệ thống nội bộ. Chúng là công cụ chiến lược để tạo ra các cơ hội kinh doanh mới, cho phép các CSP kiếm tiền từ các khả năng mạng của mình bằng cách cung cấp chúng cho các đối tác và nhà phát triển bên thứ ba trong các lĩnh vực mới nổi như Internet of Things (IoT), thành phố thông minh, và các dịch vụ B2B2X. Để đảm bảo chất lượng và sự tin cậy, TM Forum cung cấp các chương trình đào tạo và chứng nhận sự tuân thủ (Conformance Certification) cho các Open APIs.  

B. Các Sứ mệnh Chiến lược (Industry Missions): Dẫn dắt các Lĩnh vực Tăng trưởng Mới

Nhận thấy rằng tương lai của ngành viễn thông phụ thuộc vào khả năng làm chủ các công nghệ đột phá, TM Forum đã khởi xướng các "Sứ mệnh Ngành" (Industry Missions). Đây là những nỗ lực tập trung, có định hướng nhằm giải quyết các thách thức và cơ hội lớn nhất mà ngành đang đối mặt.

1. AI & Data Innovation Mission

Sứ mệnh này nhằm mục đích thúc đẩy việc áp dụng Trí tuệ Nhân tạo (AI) một cách có quy mô, an toàn và mang lại kết quả kinh doanh có thể đo lường được. Thay vì để AI là một lĩnh vực thử nghiệm riêng lẻ, TM Forum muốn trao quyền cho các công ty viễn thông trở thành những người dẫn đầu trong việc áp dụng AI trên toàn cầu. Sứ mệnh này được xây dựng trên ba trụ cột chính :  

• AI for Leadership (AI cho Lãnh đạo): Cung cấp các công cụ và khung làm việc để các nhà lãnh đạo cấp cao có thể đánh giá mức độ trưởng thành về AI của tổ chức mình (ví dụ: công cụ GAMIT được phát triển cùng AWS ), lập lộ trình chiến lược và quản trị sự thay đổi một cách hiệu quả.  
• AI for Everyone (AI4X - AI cho Mọi người): Tập trung vào việc "dân chủ hóa" AI trong toàn bộ tổ chức, không chỉ giới hạn ở các nhà khoa học dữ liệu. Sáng kiến này cung cấp các "playbook" (sách hướng dẫn) cho các trường hợp sử dụng AI cụ thể trong từng lĩnh vực chức năng (như chăm sóc khách hàng, vận hành mạng), giúp các bộ phận dễ dàng triển khai và chứng minh giá trị.  
• AI-First Technology Enablers (Các Yếu tố Công nghệ Ưu tiên AI): Xây dựng một "Bản thiết kế AI-Native" (AI-Native Blueprint) cho ngành, tích hợp chặt chẽ với ODA. Bản thiết kế này xác định các khả năng, nguyên tắc và yếu tố vận hành cần thiết để nhúng AI một cách tự nhiên vào kiến trúc và hoạt động của CSP.  

2. Autonomous Networks (AN) Mission

Sứ mệnh này có mục tiêu đầy tham vọng: đẩy nhanh việc đạt được mức độ tự động hóa mạng cấp độ 4 trở lên trên toàn ngành. Tầm nhìn là tạo ra các mạng lưới có khả năng tự quản lý, tự tối ưu hóa, tự cấu hình và tự bảo mật, mang lại trải nghiệm "Zero-X" (zero wait, zero touch, zero trouble - không chờ đợi, không chạm, không sự cố) cho cả người dùng cuối và nhà vận hành. Để hiện thực hóa tầm nhìn này, sứ mệnh AN tập trung vào các công cụ và khái niệm chính:  

• AN Levels (Các Cấp độ Mạng tự hành): TM Forum đã định nghĩa một mô hình trưởng thành gồm 6 cấp độ (từ L0 đến L5) để đo lường và đánh giá tiến trình tự động hóa của một mạng lưới. Mô hình này cung cấp một ngôn ngữ chung và các mục tiêu rõ ràng, giúp các CSP xác định vị trí hiện tại và lập kế hoạch cho các bước tiếp theo. Nhiều CSP hàng đầu đang đặt mục tiêu đạt Cấp độ 4 (tự động hóa cao) vào năm 2025.  
• ANLET (AN Level Evaluation Tool): Để việc đánh giá các cấp độ AN được nhất quán và khách quan, TM Forum đã phát triển ANLET, một công cụ dựa trên các bảng câu hỏi theo kịch bản để đánh giá mức độ tự chủ của các miền công nghệ khác nhau.  
• AN Architecture: Sứ mệnh cũng phát triển một kiến trúc tham chiếu cho mạng tự hành, dựa trên các nguyên tắc của ODA và khái niệm "quản lý dựa trên ý định" (intent-based networking), để hướng dẫn các CSP trong việc triển khai thực tế.  

C. Các Chương trình Hợp tác và Sự kiện: Thúc đẩy Đổi mới và Kết nối

TM Forum hiểu rằng các tiêu chuẩn chỉ trở nên sống động khi chúng được áp dụng, thử nghiệm và thảo luận trong một cộng đồng năng động.

1. Catalyst Program

Chương trình Catalyst là một trong những sáng kiến độc đáo và hiệu quả nhất của TM Forum. Đây là các dự án chứng minh khái niệm (proof-of-concept) được thực hiện nhanh chóng, do các thành viên khởi xướng và dẫn dắt, nhằm giải quyết các thách thức thực tế của ngành mà một công ty không thể tự mình giải quyết. Mô hình hoạt động rất đặc trưng: các "Champions" (thường là CSPs hoặc các doanh nghiệp lớn) đưa ra một vấn đề kinh doanh cụ thể, và các "Participants" (thường là các nhà cung cấp công nghệ) hợp tác với nhau để xây dựng một giải pháp mẫu trong một khoảng thời gian ngắn (thường là 6 tháng).  

Lợi ích của chương trình Catalyst rất đa dạng: nó giúp đẩy nhanh chu kỳ R&D, xác thực các sản phẩm và dịch vụ mới một cách hiệu quả về chi phí, xây dựng các mối quan hệ đối tác kinh doanh tin cậy, và tạo ra các giải pháp đổi mới có tác động thực tiễn, sau đó được đưa trở lại để cải tiến các tiêu chuẩn của Forum. Các dự án tham vọng nhất, nhắm đến những thách thức lớn nhất của ngành, được gọi là "Moonshot Catalysts".  

2. Digital Transformation World (DTW): Sự kiện Thường niên Hàng đầu

DTW là hội nghị thượng đỉnh toàn cầu hàng đầu của TM Forum, được coi là sự kiện quan trọng nhất trong năm của ngành, nơi các nhà lãnh đạo, nhà đổi mới và chuyên gia từ khắp hệ sinh thái viễn thông và công nghệ hội tụ. Với hàng nghìn người tham dự, bao gồm các nhà lãnh đạo cấp cao từ các CSP, hyperscalers và các nhà cung cấp phần mềm hàng đầu, DTW không chỉ là một hội nghị mà là một "lễ hội" tương tác cao, nơi các ý tưởng được chia sẻ và các giải pháp được đồng sáng tạo. Chương trình nghị sự của DTW được cấu trúc xoay quanh các "lộ trình" (pathways) chiến lược, phản ánh các sứ mệnh của Forum như Composable IT & Ecosystems, Autonomous Networks, và AI & Data. Đây cũng là nơi các dự án Catalyst trình diễn kết quả của mình trước toàn ngành.  

3. Hợp tác với các Tổ chức khác (GSMA, MEF, etc.)

TM Forum đang ngày càng đóng vai trò là một nhà điều phối, hợp tác chặt chẽ với các tổ chức tiêu chuẩn khác để tránh sự trùng lặp và tạo ra một tiếng nói chung cho ngành. Sự hợp tác chiến lược với GSMA trong sáng kiến Open Gateway là một minh chứng rõ nét. Trong mối quan hệ này, TM Forum cung cấp các "Operate APIs" (ví dụ: TMF931 Onboarding & Ordering, TMF936 Product Catalog) làm nền tảng kinh doanh và vận hành, giúp quản lý và kiếm tiền từ các "Service APIs" (do dự án mã nguồn mở CAMARA phát triển dưới sự bảo trợ của GSMA). Sự hợp tác này đã dẫn đến một chương trình chứng nhận hợp nhất, giúp giảm đáng kể sự phức tạp cho các nhà cung cấp và CSP, đồng thời thúc đẩy một "nền kinh tế API" toàn cầu, có khả năng tương tác. Tương tự, TM Forum cũng đang làm việc với MEF để hài hòa hóa các API Quản lý Vòng đời Dịch vụ (LSO) của họ với tiêu chuẩn Gen5 Open API của Forum, nhằm tự động hóa việc cung cấp các dịch vụ NaaS phức tạp.  

Chiến lược "hai tốc độ" của TM Forum thể hiện sự thấu hiểu sâu sắc về thực tế của ngành. Một mặt, họ phải duy trì và phát triển các tài sản di sản như Frameworx, vì chúng là nền tảng của các hệ thống IT kế thừa khổng lồ mà các CSP không thể loại bỏ ngay lập tức. Mặt khác, họ phải tích cực thúc đẩy một tương lai đột phá với ODA, AI và AN, vì đây là con đường duy nhất để ngành có thể cạnh tranh và phát triển. Bằng cách kết nối hai tốc độ này - ví dụ, ODA kế thừa các khái niệm từ SID và các Open API có thể đóng vai trò là lớp bao bọc cho các hệ thống cũ - TM Forum đã tạo ra một cây cầu, cho phép các thành viên chuyển đổi theo tốc độ của riêng mình trong khi vẫn hướng tới một tầm nhìn chung. Các chương trình như Catalyst và các Sứ mệnh ngành chính là những phương tiện để các thành viên tiên phong thử nghiệm các khái niệm mới mà không cần phải thực hiện một cuộc cách mạng "big bang" đầy rủi ro.  

Phần IV: Đánh giá Giá trị của TM Forum – Lợi ích cho các Bên liên quan

Giá trị của TM Forum không chỉ nằm ở các tài liệu tiêu chuẩn mà nó tạo ra, mà còn ở tác động thực tế mà các tiêu chuẩn, chương trình và hệ sinh thái của nó mang lại cho các bên liên quan chính trong ngành. Việc đánh giá giá trị này đòi hỏi một cái nhìn đa chiều, từ các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông (CSPs) đến các nhà cung cấp phần mềm và các nhà tích hợp hệ thống.

A. Giá trị cho các Nhà cung cấp Dịch vụ Viễn thông (CSPs)

Đối với các CSPs, TM Forum cung cấp một bộ công cụ chiến lược và thực tiễn để điều hướng một trong những giai đoạn chuyển đổi đầy thách thức nhất trong lịch sử của họ.

1.    Hướng dẫn Chuyển đổi số: Trong bối cảnh các CSPs đang nỗ lực chuyển đổi từ một công ty viễn thông truyền thống (Telco) thành một công ty công nghệ (TechCo), TM Forum cung cấp các bản thiết kế và lộ trình đã được ngành công nhận. Các công cụ như Kiến trúc Kỹ thuật số Mở (ODA) và Mô hình Trưởng thành Kỹ thuật số (Digital Maturity Model - DMM) giúp các CSPs đánh giá vị trí của mình, xác định các ưu tiên đầu tư và quản lý hành trình chuyển đổi phức tạp một cách có hệ thống. Ví dụ, các tập đoàn lớn như Viettel đã sử dụng thang đánh giá của TM Forum để đo lường và thúc đẩy mức độ trưởng thành số của các đơn vị thành viên.  

2.    Tăng hiệu quả hoạt động và Giảm chi phí: Đây là một trong những lợi ích hữu hình nhất. Bằng cách áp dụng các tiêu chuẩn như ODA và Open APIs, các CSPs có thể đơn giản hóa kiến trúc IT phức tạp, giảm đáng kể chi phí tích hợp giữa các hệ thống từ nhiều nhà cung cấp khác nhau, và tự động hóa các quy trình vận hành. Các nghiên cứu tình huống thực tế đã chứng minh điều này. Vodafone D2, thông qua việc áp dụng Frameworx, đã tiết kiệm được 47% chi phí vốn (CAPEX) và 68% chi phí vận hành (OPEX) trong một dự án chuyển đổi lớn. Một nghiên cứu khác cho thấy các nhà mạng ở Tây Âu có thể tiết kiệm tới 4.6 tỷ USD OPEX hàng năm bằng cách triển khai một giải pháp CRM đa kênh dựa trên các nguyên tắc của TM Forum.  

3.    Tăng tốc độ đưa sản phẩm ra thị trường (Time-to-Market): Trong một thị trường cạnh tranh khốc liệt, khả năng ra mắt dịch vụ mới một cách nhanh chóng là yếu tố sống còn. Kiến trúc module và "plug-and-play" của ODA cho phép các CSPs thoát khỏi các chu kỳ phát triển dài hạn của các hệ thống nguyên khối. Verizon, sau khi áp dụng kiến trúc dựa trên ODA, đã giảm thời gian phát triển dịch vụ mới tới sáu tuần. BT Group thậm chí còn báo cáo đã giảm thời gian giới thiệu dịch vụ mới từ tám tháng xuống chỉ còn vài giờ trong một số trường hợp nhất định.  

4.    Mở ra các Nguồn doanh thu mới: TM Forum giúp các CSPs thoát khỏi vai trò chỉ là nhà cung cấp kết nối. Các Open APIs cho phép họ "API hóa" và kiếm tiền từ các tài sản mạng quý giá của mình, như khả năng của mạng 5G, network slicing, và dữ liệu từ IoT. Bằng cách cung cấp các khả năng này cho các nhà phát triển và đối tác trong các hệ sinh thái mới (như nhà máy thông minh, xe tự hành, y tế kỹ thuật số), các CSPs có thể tạo ra các dòng doanh thu hoàn toàn mới, vượt ra ngoài các dịch vụ viễn thông truyền thống.  

5.    Giảm thiểu rủi ro trong mua sắm và triển khai: Khi các CSPs yêu cầu các nhà cung cấp tuân thủ các tiêu chuẩn của TM Forum (ví dụ: đạt chứng nhận "Ready for ODA" hoặc tuân thủ Open APIs), họ có thể giảm thiểu rủi ro trong quá trình tích hợp và đảm bảo khả năng tương tác tốt hơn giữa các giải pháp từ các nhà cung cấp khác nhau. Điều này giúp các dự án chuyển đổi diễn ra suôn sẻ hơn và đảm bảo rằng các khoản đầu tư vào công nghệ sẽ mang lại giá trị như mong đợi.  

B. Giá trị cho các Nhà cung cấp Phần mềm và Tích hợp Hệ thống

Đối với các công ty công nghệ, TM Forum không chỉ là một tổ chức tiêu chuẩn mà còn là một nền tảng kinh doanh chiến lược.

1.    Mở rộng Thị trường và Giảm chi phí Bán hàng: Việc tuân thủ các tiêu chuẩn của TM Forum đã trở thành một lợi thế cạnh tranh quan trọng. Ngày càng có nhiều CSPs đưa yêu cầu về sự tuân thủ các tiêu chuẩn của TM Forum, như chứng nhận "Ready for ODA" hoặc hỗ trợ Open APIs, vào các yêu cầu mời thầu (RFP) của họ. Một nhà cung cấp cho biết "8 hoặc 9 trong số 10 khách hàng" đều yêu cầu tuân thủ Frameworx. Điều này có nghĩa là việc đạt được chứng nhận tuân thủ giúp các nhà cung cấp dễ dàng lọt vào danh sách rút gọn, giảm chu kỳ bán hàng và chứng tỏ sự phù hợp của sản phẩm với nhu cầu của thị trường.  

2.    Tăng tốc độ Phát triển và Tích hợp Sản phẩm: Việc tích hợp một sản phẩm mới vào môi trường IT "nâu" (brownfield) phức tạp của một CSP là một công việc tốn kém và mất thời gian. Bằng cách sử dụng các Open APIs và mô hình dữ liệu (SID) được tiêu chuẩn hóa, các nhà cung cấp có thể giảm đáng kể thời gian và chi phí tích hợp. Whale Cloud, một nhà cung cấp BSS/OSS toàn cầu, nhấn mạnh rằng một trong những lợi ích chính của việc sử dụng Open APIs là "chi phí giao tiếp với các bên thứ ba thấp hơn bằng cách sử dụng một mô hình thông tin chung".  

3.    Xây dựng Quan hệ đối tác và Lãnh đạo Tư tưởng: Tham gia vào các chương trình hợp tác như Catalyst cho phép các nhà cung cấp làm việc trực tiếp với các khách hàng tiềm năng (CSPs) trong một môi trường phi thương mại. Điều này giúp họ hiểu sâu sắc các yêu cầu kinh doanh thực tế, nhận được phản hồi chân thành về sản phẩm của mình, và xây dựng các mối quan hệ đối tác tin cậy, từ đó đẩy nhanh quá trình kinh doanh trong tương lai. Việc đóng góp tích cực vào các dự án của Forum cũng giúp các nhà cung cấp định vị mình là những người dẫn đầu về tư tưởng và đổi mới trong ngành.  

4.    Cung cấp một Ngôn ngữ chung: Giao tiếp giữa nhà cung cấp và khách hàng thường gặp khó khăn do sự khác biệt về thuật ngữ và cách hiểu. Các bộ khung của TM Forum như eTOM và SID cung cấp một ngôn ngữ chung, giúp cả hai bên xác định phạm vi dự án một cách rõ ràng, giảm thiểu hiểu lầm và đảm bảo rằng giải pháp được cung cấp thực sự đáp ứng được nhu cầu kinh doanh.  

C. Giá trị của việc trở thành thành viên (Membership)

Tư cách thành viên của TM Forum mở ra một loạt các lợi ích độc quyền, tạo thành một đề xuất giá trị hấp dẫn cho các tổ chức trong ngành.

• Truy cập vào Tài sản Trí tuệ: Lợi ích cơ bản nhất là quyền truy cập không giới hạn vào toàn bộ thư viện tài sản trí tuệ của TM Forum. Điều này bao gồm tất cả các tiêu chuẩn, phương pháp hay nhất (như ODA, Frameworx), các báo cáo nghiên cứu và phân tích chuyên sâu, các hướng dẫn thực hành và các công cụ như DMM.  
• Cơ hội Hợp tác và Mạng lưới: Thành viên có cơ hội tham gia vào các dự án hợp tác, các chương trình Catalyst, và các sự kiện như DTW. Đây là những cơ hội vô giá để kết nối với các chuyên gia, nhà lãnh đạo hàng đầu và các khách hàng tiềm năng từ khắp nơi trên thế giới, chia sẻ kiến thức và cùng nhau giải quyết các vấn đề của ngành.  
• Đào tạo và Chứng nhận: Các công ty thành viên và nhân viên của họ được hưởng các mức giá ưu đãi cho các khóa đào tạo và chương trình chứng nhận của TM Forum. Điều này giúp các tổ chức nâng cao năng lực nội bộ, phát triển kỹ năng cho đội ngũ và công nhận chuyên môn của họ theo các tiêu chuẩn được ngành công nhận.  
• Ảnh hưởng đến Định hướng của Ngành: Các thành viên tích cực không chỉ là người tiêu thụ các tiêu chuẩn mà còn có thể trở thành người định hình chúng. Bằng cách tham gia vào các nhóm làm việc và các dự án, họ có cơ hội đóng góp ý kiến, chia sẻ kinh nghiệm và ảnh hưởng đến sự phát triển của các tiêu chuẩn và phương pháp hay nhất trong tương lai, đảm bảo chúng phù hợp với nhu cầu kinh doanh của họ.  

Cấu trúc phí thành viên của TM Forum được thiết kế để đảm bảo sự công bằng, với các mức phí khác nhau dựa trên tổng doanh thu hàng năm của công ty. Điều này cho phép cả các công ty khởi nghiệp nhỏ và các tập đoàn toàn cầu đều có thể tham gia và hưởng lợi từ hệ sinh thái của Forum.  

Giá trị lớn nhất của TM Forum không nằm ở bản thân các tài liệu tiêu chuẩn, mà nằm ở hiệu ứng mạng lưới và hệ sinh thái mà nó tạo ra. Các tiêu chuẩn này hoạt động như một "giao thức xã hội" cho phép một ngành công nghiệp vốn phân mảnh và có tính cạnh tranh cao có thể hợp tác ở quy mô lớn. Một CSP đơn lẻ không thể tự mình định nghĩa một kiến trúc và bắt buộc toàn bộ chuỗi cung ứng phải tuân theo. TM Forum cung cấp một không gian trung lập nơi các đối thủ cạnh tranh có thể ngồi lại và đồng thuận về một "ngôn ngữ chung". Sự đồng thuận này, được thể hiện qua các cam kết như Open API Manifesto hay chương trình Running on ODA , tạo ra một hiệu ứng mạng lưới mạnh mẽ: CSPs bắt đầu yêu cầu các tiêu chuẩn này, và các nhà cung cấp nhận thấy rằng việc tuân thủ sẽ giúp họ tiếp cận một thị trường lớn hơn. Khi càng có nhiều người tham gia, giá trị của mạng lưới càng tăng, việc tích hợp trở nên dễ dàng hơn, rủi ro giảm xuống, và một thị trường cho các thành phần "plug-and-play" bắt đầu hình thành. Do đó, giá trị thực sự không phải là việc đọc một tài liệu PDF về eTOM, mà là việc tham gia vào một hệ sinh thái nơi mọi người đều "nói cùng một ngôn ngữ", từ đó giảm ma sát giao dịch và cho phép đổi mới ở cấp độ toàn ngành.  

Bảng 3: Ma trận Giá trị của TM Forum cho các Bên liên quan

Lĩnh vực giá trị	Nhà cung cấp Dịch vụ (CSPs)	Nhà cung cấp Phần mềm/Tích hợp Hệ thống
Chiến lược & Chuyển đổi	Cung cấp lộ trình và bản thiết kế (ODA, DMM) cho quá trình chuyển đổi từ Telco sang TechCo, giúp định hướng chiến lược và quản lý sự thay đổi.	Hiểu rõ định hướng chiến lược và yêu cầu của khách hàng (CSPs), giúp định hình lộ trình sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường.
Hiệu quả Vận hành	Giảm chi phí vận hành (OPEX) và vốn (CAPEX) thông qua việc đơn giản hóa kiến trúc IT, tự động hóa quy trình và giảm chi phí tích hợp.	Giảm thời gian và chi phí tích hợp sản phẩm vào môi trường của khách hàng bằng cách sử dụng các API và mô hình dữ liệu được tiêu chuẩn hóa.
Tăng trưởng Doanh thu	Mở ra các nguồn doanh thu mới bằng cách kiếm tiền từ tài sản mạng (5G, IoT) thông qua các Open APIs và hệ sinh thái đối tác.	Tăng cơ hội bán hàng và mở rộng thị trường do việc tuân thủ tiêu chuẩn trở thành yêu cầu phổ biến trong các RFP của CSPs.
Đổi mới & Phát triển Sản phẩm	Tăng tốc độ đưa sản phẩm/dịch vụ mới ra thị trường (Time-to-Market) nhờ kiến trúc linh hoạt, module hóa.	Đẩy nhanh chu kỳ R&D và xác thực sản phẩm mới thông qua các chương trình hợp tác như Catalyst, làm việc trực tiếp với khách hàng.
Giảm thiểu Rủi ro	Giảm rủi ro trong các dự án mua sắm và triển khai công nghệ bằng cách yêu cầu các nhà cung cấp tuân thủ các tiêu chuẩn đã được ngành công nhận.	Giảm rủi ro dự án và tăng khả năng thành công bằng cách sử dụng một ngôn ngữ chung và các phương pháp đã được kiểm chứng để giao tiếp với khách hàng.

Phần V: Thách thức, Hạn chế và Phê bình

Mặc dù giá trị và tầm ảnh hưởng của TM Forum là không thể phủ nhận, việc áp dụng các tiêu chuẩn và tham gia vào hệ sinh thái của nó không phải là không có thách thức. Cả bản thân các tiêu chuẩn và cấu trúc của tổ chức đều đối mặt với những hạn chế và chỉ trích cần được xem xét một cách khách quan.

A. Thách thức trong việc Áp dụng Tiêu chuẩn

1.    Độ phức tạp và Trừu tượng: Một trong những lời phàn nàn dai dẳng nhất đối với các tài sản của TM Forum, đặc biệt là bộ Frameworx, là độ phức tạp và tính trừu tượng của chúng. Các mô hình như eTOM và TAM, với hàng nghìn quy trình và chức năng được định nghĩa chi tiết, có thể trở nên quá sức đối với các tổ chức. Việc hiểu và khai thác giá trị từ những tài sản này đòi hỏi một khoản đầu tư đáng kể về thời gian và công sức từ các đội ngũ kiến trúc sư và phân tích nghiệp vụ. Kết quả là, các doanh nghiệp có thể cảm thấy khó khăn khi cố gắng áp dụng các khái niệm lý thuyết này vào các vấn đề thực tế của họ.  

2.    Khoảng cách giữa Tiêu chuẩn và Thực tế: Tồn tại một khoảng cách đáng kể giữa các định nghĩa "sạch" trong tiêu chuẩn và các hệ thống "lộn xộn" trong thực tế. Các ứng dụng thương mại hoặc các hệ thống tự phát triển mà các công ty viễn thông đã và đang sử dụng trong nhiều năm thường không hoàn toàn phù hợp với các định nghĩa trong eTOM và TAM. Một bộ ứng dụng OSS/BSS có thể thực hiện một số chức năng từ nhiều khối khác nhau trong TAM, thay vì tương ứng 1-1 với một ứng dụng duy nhất. Thách thức lớn nhất vẫn là việc tích hợp với các hệ thống kế thừa (legacy systems) – những hệ thống cồng kềnh, nguyên khối đã ăn sâu vào hoạt động của doanh nghiệp. Việc áp dụng ODA và Open APIs trong một môi trường "nâu" (brownfield) như vậy phức tạp hơn nhiều so với trong một môi trường "xanh" (greenfield).  

3.    Thiếu các Mối quan hệ có thể đọc được bằng máy: Một hạn chế kỹ thuật quan trọng của nhiều tài sản TM Forum là chúng chủ yếu tồn tại dưới dạng tài liệu (ví dụ: PDF, bảng tính) dành cho con người đọc. Chúng thiếu các mối quan hệ và liên kết có cấu trúc, có thể đọc được bằng máy (machine-readable) giữa các tài sản khác nhau (ví dụ: giữa một quy trình eTOM, một thực thể SID và một Open API). Điều này khiến việc tự động hóa quá trình ánh xạ các tiêu chuẩn của Forum vào kiến trúc doanh nghiệp của một công ty trở nên gần như không thể, và các nhóm phải thực hiện công việc này một cách thủ công. Đây là một vấn đề mà các dự án Catalyst gần đây, sử dụng các công nghệ như AI và các mô hình kiến trúc như ArchiMate, đang cố gắng giải quyết.  

B. Những lời chỉ trích và Hạn chế của Tổ chức

1.    Tốc độ và Sự linh hoạt: Giống như nhiều tổ chức tiêu chuẩn hóa truyền thống (SDOs), TM Forum có thể bị cho là chậm chạp so với tốc độ phát triển chóng mặt của các cộng đồng mã nguồn mở. Mặc dù Forum đã nỗ lực áp dụng các phương pháp làm việc linh hoạt (agile), vẫn có những lo ngại. Một nhà phân tích lo lắng rằng chương trình Open API có thể đang "cố gắng làm quá nhiều việc", với hơn 50 API cần được duy trì, sửa lỗi, và di chuyển lên các phiên bản mới nhất, điều này có thể tạo ra sự không chắc chắn cho việc áp dụng. Sự thay đổi liên tục của các xu hướng công nghệ (ví dụ: từ WSDL sang REST/JSON) cũng là một bài học đắt giá, cho thấy các sáng kiến có thể nhanh chóng trở nên lỗi thời.  

2.    Sự phụ thuộc vào sự tham gia của thành viên: Là một tổ chức do thành viên dẫn dắt, năng lượng và nguồn lực của TM Forum được tập trung vào các lĩnh vực mà thành viên quan tâm nhất. Điều này có nghĩa là các chủ đề "nóng" như Open APIs sẽ nhận được sự quan tâm và phát triển mạnh mẽ, trong khi các lĩnh vực khác có thể ít chi tiết hơn. Hơn nữa, việc đóng góp vào các dự án của Forum thường đòi hỏi các chuyên gia phải dành thời gian ngoài giờ làm việc được trả lương, đây là một rào cản đáng kể đối với sự tham gia tích cực và bền vững.  

3.    Sự chồng chéo và Phân mảnh trong Hệ sinh thái Mã nguồn mở: Trong lĩnh vực quản lý và điều phối mạng (MANO), đã có lúc tồn tại nhiều dự án mã nguồn mở cạnh tranh nhau (Open-O, OSM, ECOMP), gây ra nguy cơ "chia rẽ và bị chinh phục". Mặc dù cách tiếp cận mã nguồn mở cho phép "thất bại nhanh và tiến lên", sự phân mảnh này có thể làm chậm tiến độ chung của ngành nếu không có sự hợp tác và phối hợp chặt chẽ giữa các nhóm và với các tổ chức tiêu chuẩn như TM Forum.  

4.    Thách thức về Dữ liệu: Mặc dù ODA được định hướng là data-centric, việc triển khai quản trị dữ liệu (data governance) hiệu quả trong các công ty viễn thông vẫn là một thách thức lớn. Một khảo sát của TM Forum cho thấy chỉ có 17% các CSP có một chương trình quản trị dữ liệu trưởng thành. Các rào cản chính bao gồm các silo dữ liệu cố hữu, thiếu kỹ năng chuyên môn, thiếu sự tham gia của lãnh đạo, và sự tuân thủ kém của nhân viên đối với các chính sách dữ liệu. Điều này tạo ra một trở ngại lớn cho việc hiện thực hóa tầm nhìn về một kiến trúc dựa trên dữ liệu.  

C. Những cạm bẫy trong các Dự án Chuyển đổi dựa trên TM Forum

Các tiêu chuẩn của TM Forum cung cấp một lộ trình, nhưng chúng không phải là một viên đạn bạc. Các dự án chuyển đổi viễn thông, ngay cả khi dựa trên các tiêu chuẩn này, vẫn thường xuyên thất bại. Một nghiên cứu cho thấy hơn 70% các dự án chuyển đổi số không đạt được mục tiêu của chúng. Các chuyên gia đã chỉ ra một số "công thức thất bại" phổ biến mà các tổ chức cần tránh :  

• Không nhìn vào bức tranh toàn cảnh: Nhiều dự án chuyển đổi bắt đầu với một mục tiêu hẹp, chẳng hạn như hiện đại hóa một hệ thống IT để cắt giảm chi phí. Tuy nhiên, họ không lường trước được những tác động lan tỏa đến toàn bộ tổ chức. Việc chuẩn hóa IT có thể làm giảm khả năng cung cấp các sản phẩm tùy chỉnh. Khi các vấn đề không lường trước phát sinh, phạm vi dự án phình to, ngân sách và thời gian vượt khỏi tầm kiểm soát.
• Để phía kinh doanh tham gia quá muộn: Các dự án chuyển đổi thường bắt nguồn từ bộ phận IT, nhưng nếu không có sự dẫn dắt và cam kết mạnh mẽ từ phía kinh doanh ngay từ đầu, chúng rất dễ thất bại. Phía kinh doanh là người hiểu rõ nhất về tác động kinh doanh, mô hình vận hành và phạm vi cần thiết của dự án.
• Áp dụng Agile một cách nửa vời: Nhiều công ty viễn thông chỉ áp dụng các nghi thức bề mặt của Agile (như các cuộc họp đứng hàng ngày) mà không thực sự thay đổi văn hóa, cấu trúc tổ chức và trao quyền cho các nhóm đa chức năng. Agile hiệu quả đòi hỏi sự thay đổi sâu sắc và sự đầu tư vào đào tạo và quản lý thay đổi.
• Quên việc điều chỉnh các động lực: Trong một dự án lớn, các bên liên quan có những mục tiêu khác nhau, thậm chí xung đột. Phía kinh doanh muốn tăng doanh thu, IT muốn đơn giản hóa hệ thống, và các nhà tích hợp hệ thống có thể có lợi ích tài chính trong việc tùy chỉnh giải pháp thay vì sử dụng các chức năng sẵn có. Nếu không có sự liên kết về mục tiêu và động lực ngay từ đầu, dự án có thể bị kéo theo nhiều hướng khác nhau và thất bại.

Sự tồn tại của những thách thức này cho thấy một sự căng thẳng cơ bản giữa tham vọng của các tiêu chuẩn TM Forum – tạo ra một kiến trúc "plug-and-play" lý tưởng, toàn diện – và thực tế của việc triển khai trong các môi trường "brownfield" phức tạp của các CSP. Giá trị của TM Forum không phải là một giải pháp "chìa khóa trao tay". Nó là một bộ công cụ mạnh mẽ, nhưng đòi hỏi sự đầu tư, tùy chỉnh, cam kết tổ chức và một chiến lược triển khai thông minh để có thể gặt hái thành công. Việc chỉ đơn thuần mua tư cách thành viên và tải xuống các tài liệu là không đủ; thành công đòi hỏi một cam kết sâu sắc hơn về thay đổi văn hóa, phát triển kỹ năng và sự liên kết chặt chẽ giữa kinh doanh và IT. TM Forum cung cấp bản đồ, nhưng mỗi công ty phải tự mình vượt qua cuộc hành trình đầy chông gai đó.

Phần VI: Tương lai và Tầm nhìn của TM Forum

Nhìn về phía trước, TM Forum không chỉ đơn thuần là một tổ chức phản ứng với những thay đổi của ngành mà đang chủ động định hình tương lai của nó. Chiến lược của Forum tập trung vào việc dẫn dắt các sứ mệnh tăng trưởng, xây dựng các nền tảng đổi mới thực tiễn và thúc đẩy một kỷ nguyên hợp tác sâu rộng hơn trên toàn hệ sinh thái kỹ thuật số.

A. Hướng tới các Sứ mệnh Tăng trưởng của Ngành

Sự tập trung chiến lược của TM Forum vào các "Sứ mệnh Ngành" (Industry Missions) như AI & Data, Autonomous Networks, và Composable IT & Ecosystems là một động thái quan trọng. Đây không phải là các sáng kiến riêng lẻ mà là các trụ cột được kết nối chặt chẽ với nhau, với ODA là nền tảng chung. Cách tiếp cận này cho phép Forum tập trung nguồn lực của cộng đồng vào việc giải quyết các vấn đề cấp bách nhất và khai thác các cơ hội tăng trưởng lớn nhất cho ngành viễn thông.  

Tầm nhìn tương lai mà các sứ mệnh này vẽ ra là một ngành công nghiệp được điều khiển bởi trí tuệ nhân tạo. Trong đó, các mạng lưới có khả năng tự vận hành, tự tối ưu hóa và tự chữa lành (đạt đến cấp độ AN 4 hoặc 5), giải phóng con người khỏi các công việc vận hành lặp đi lặp lại và giảm thiểu lỗi do con người gây ra. Đồng thời, các hệ thống IT và kinh doanh trở nên có thể cấu thành linh hoạt (composable), cho phép các CSP nhanh chóng lắp ráp và triển khai các dịch vụ mới từ các thành phần phần mềm có thể tái sử dụng, giống như việc lắp ráp các khối Lego. Sự kết hợp giữa mạng lưới thông minh và IT linh hoạt này được kỳ vọng sẽ là chìa khóa để tái khởi động tăng trưởng cho ngành.  

B. Vai trò của Innovation Hubs

Nhận thức được những thách thức trong việc chuyển từ tiêu chuẩn lý thuyết sang triển khai thực tế, TM Forum đã đưa ra một sáng kiến đột phá: Innovation Hubs (Các Trung tâm Đổi mới). Đây là một bước tiến quan trọng so với chương trình Catalyst. Nếu Catalyst là các dự án chứng minh khái niệm nhanh và ngắn hạn, thì Innovation Hubs cung cấp các nguồn lực chuyên dụng, dài hạn để "công nghiệp hóa" các khái niệm đã được thử nghiệm. Mục tiêu là tạo ra các giải pháp thực tế, "mã nguồn hoạt động" (working code) và các khái niệm đã được chứng minh trong môi trường vận hành, mang lại tác động kinh doanh ngay lập tức.  

Innovation Hub đầu tiên, được đặt tại khuôn viên của Reliance Jio ở Ấn Độ, là một minh chứng cho mô hình hợp tác mới này. Bằng cách quy tụ những tài năng xuất sắc nhất từ các công ty viễn thông và công nghệ hàng đầu trong một môi trường làm việc chuyên dụng, không bị ràng buộc bởi các quy trình của các tập đoàn lớn, Forum hy vọng có thể giải quyết các vấn đề ưu tiên một cách nhanh chóng và đột phá. Sáng kiến này cho thấy sự chuyển dịch trong vai trò của TM Forum: từ một nhà cung cấp tiêu chuẩn sang một nhà xây dựng nền tảng và môi trường hợp tác thực tế.  

C. Tương lai của Hợp tác và Tiêu chuẩn hóa

Trong tương lai, xu hướng hợp tác giữa TM Forum và các tổ chức tiêu chuẩn khác được dự báo sẽ ngày càng mạnh mẽ hơn. Ngành công nghiệp đã nhận ra rằng sự phân mảnh và các cuộc chiến tiêu chuẩn chỉ làm chậm tiến độ và cản trở khả năng kiếm tiền từ các công nghệ mới như 5G và AI. Sự hợp tác thành công với GSMA về Open Gateway và với MEF về các API tự động hóa là những ví dụ điển hình cho thấy một tương lai hợp tác, nơi mỗi tổ chức tập trung vào thế mạnh của mình để tạo ra một bộ tiêu chuẩn thống nhất, liền mạch từ lớp mạng vật lý đến lớp kinh doanh và vận hành.  

Vai trò của TM Forum sẽ tiếp tục mở rộng ra ngoài lĩnh vực viễn thông truyền thống. Khi ngày càng có nhiều ngành công nghiệp (y tế, ô tô, tài chính, sản xuất) được số hóa, nhu cầu về kết nối và các nền tảng kỹ thuật số sẽ tăng lên. TM Forum, với kinh nghiệm trong việc xây dựng các kiến trúc và API cho các hệ sinh thái phức tạp, có vị thế lý tưởng để trở thành nền tảng kết nối các doanh nghiệp, ngành công nghiệp và hệ sinh thái này.  

Tầm nhìn cuối cùng là một "nền kinh tế API" toàn cầu, nơi các khả năng của mạng lưới và các dịch vụ kỹ thuật số có thể được cung cấp dưới dạng các dịch vụ có thể lập trình, dễ dàng truy cập và tích hợp. Trong nền kinh tế đó, TM Forum không chỉ định nghĩa các API mà còn cung cấp các khung kinh doanh, vận hành và quản trị cần thiết để điều đó xảy ra một cách hiệu quả và có lợi nhuận. TM Forum đang tiến hóa từ một "nhà cung cấp tiêu chuẩn" thành một "nhà kiến tạo hệ sinh thái", một vai trò chủ động và có tác động lớn hơn nhiều trong việc thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế kỹ thuật số toàn cầu.  

Phần VII: Kết luận – Đánh giá Toàn diện

Sau khi phân tích chi tiết về lịch sử, chức năng, giá trị và những thách thức, một bức tranh toàn diện về TM Forum đã hiện ra. Đây không chỉ đơn thuần là một tổ chức tiêu chuẩn hóa kỹ thuật, mà đã phát triển thành một liên minh chiến lược, một nền tảng hợp tác toàn cầu và là một động lực không thể thiếu cho sự chuyển đổi căn bản của ngành viễn thông và các ngành công nghiệp liên quan.

Sự tiến hóa cốt lõi của TM Forum, từ bộ khung Frameworx tập trung vào quy trình sang Kiến trúc Kỹ thuật số Mở (ODA) tập trung vào dữ liệu và component, phản ánh một cách sâu sắc sự thay đổi mang tính kiến tạo của toàn ngành. Đó là hành trình chuyển đổi từ mô hình kinh doanh của một công ty viễn thông truyền thống (Telco) sang mô hình của một công ty công nghệ linh hoạt, sáng tạo (TechCo). TM Forum không chỉ ghi nhận sự thay đổi này mà còn chủ động dẫn dắt nó bằng cách cung cấp cho các thành viên một bản thiết kế chi tiết, các công cụ thực tiễn và một lộ trình đã được kiểm chứng.

Giá trị mà TM Forum mang lại là đa chiều và có tác động đến mọi thành phần trong hệ sinh thái. Đối với các nhà cung cấp dịch vụ (CSPs), Forum cung cấp một lộ trình chiến lược để hiện đại hóa, tăng hiệu quả hoạt động, giảm chi phí, và quan trọng hơn là mở ra các cơ hội doanh thu mới trong nền kinh tế kỹ thuật số. Đối với các nhà cung cấp phần mềm và tích hợp hệ thống, việc tuân thủ các tiêu chuẩn của Forum giúp họ tiếp cận thị trường dễ dàng hơn, giảm ma sát trong quá trình bán hàng và tích hợp, đồng thời tạo cơ hội để đổi mới và định vị mình là người dẫn đầu. Giá trị lớn nhất của TM Forum, có lẽ, nằm ở hiệu ứng mạng lưới mà nó tạo ra – một không gian trung lập nơi các đối thủ cạnh tranh có thể hợp tác để xây dựng một ngôn ngữ chung, từ đó thúc đẩy sự tương tác và đổi mới trên quy mô toàn ngành.

Tuy nhiên, con đường áp dụng các tiêu chuẩn của TM Forum không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Giá trị của Forum không đến một cách tự động hay dễ dàng. Những thách thức về độ phức tạp của tiêu chuẩn, khó khăn trong việc tích hợp với các hệ thống kế thừa, và những cạm bẫy trong quản lý các dự án chuyển đổi quy mô lớn là những rào cản thực tế. Thành công đòi hỏi một sự đầu tư đáng kể về nguồn lực, một cam kết mạnh mẽ từ cấp lãnh đạo, và một sự thay đổi sâu sắc về văn hóa và kỹ năng trong tổ chức. TM Forum cung cấp bản đồ và la bàn, nhưng mỗi thành viên phải tự mình chèo lái con thuyền của mình qua những vùng biển đầy biến động.

Trong bối cảnh ngành viễn thông đang đứng trước một bước ngoặt lịch sử, đối mặt với cả những thách thức sống còn và những cơ hội tăng trưởng chưa từng có từ AI, 5G và IoT, vai trò của TM Forum trở nên quan trọng và cần thiết hơn bao giờ hết. Bằng cách dẫn dắt sự hợp tác, định hình các kiến trúc của tương lai và tạo ra một ngôn ngữ chung cho nền kinh tế kỹ thuật số, TM Forum đang góp phần không nhỏ vào việc "tái phát minh" và đảm bảo sự phù hợp, thịnh vượng của ngành viễn thông trong nhiều thập kỷ tới.