Nghe tóm tắt truyện:
Giới thiệu chung:
Sách giới thiệu mười huyền thoại Viking được coi là hay
nhất mọi thời đại, được kể lại một cách hấp dẫn và hài hước. Mục đích của tài
liệu không chỉ là giải trí mà còn giúp người đọc hiểu thêm về thế giới quan,
tín ngưỡng và văn hóa của người Viking (còn gọi là người Na Uy cổ), những cư
dân Bắc Âu (Na Uy, Đan Mạch, Thụy Điển) và Iceland trong khoảng thời gian từ
năm 750-1050 TCN.
Sách nhấn mạnh rằng trong thời đại mà phần lớn người Viking
không biết chữ, các huyền thoại được truyền miệng qua những người kể chuyện
(thi sĩ lang thang). May mắn thay, khi Cơ đốc giáo trở nên phổ biến và các vị
thần Bắc Âu dần mất đi vị thế, hai học giả Bắc Âu, đặc biệt là Snorri Sturluson
người Iceland, đã ghi chép lại những câu chuyện này trong các tác phẩm nổi
tiếng như Prose Edda (Tụng Ca Edda) và Poetic Edda (Thi ca Edda), nhờ đó mà
chúng ta ngày nay vẫn có thể tiếp cận được.
Các chủ đề và ý tưởng/sự kiện chính trong các huyền thoại:
1. Sự tạo thế (Huyền thoại 1):
·
Thế giới ban đầu là
một nơi hỗn loạn. Người Viking có cách giải thích riêng về sự hình thành vũ
trụ, khác với các thuyết khác như Kinh Thánh hay Big Bang.
·
Từ sự hòa trộn giữa
băng giá của Niflheim và lửa của Muspelheim trong vực thẳm Ginnungagap, người
khổng lồ Ymir, sinh vật đầu tiên và vô cùng xấu xa, đã xuất hiện từ hơi nước.
·
Sau đó, con bò khổng
lồ Audumla xuất hiện từ băng, và từ vú của nó chảy ra bốn dòng sông sữa mà Ymir
đã uống.
·
Audumla liếm một khối
băng mặn và tạo ra Buri, tổ tiên của các vị thần. Buri có một con trai là Borr,
người kết hôn với Bestla và sinh ra Odin cùng hai người em trai.
·
Odin và các em trai đã
giết Ymir và tạo ra thế giới từ xác của hắn: trời từ sọ, biển từ máu, núi từ
xương, cây cối từ tóc, và mây từ não.
·
Midgard (trần gian) được
tạo ra cho con người, nằm giữa Jotunheim (thế giới của người khổng lồ) và
Asgard (thế giới của các vị thần). Cây Yggdrasil kết nối các thế giới này.
·
Cầu Bifrost (cầu vồng)
là lối đi chính giữa Asgard và Midgard, được canh giữ bởi thần Heimdall. Thor
thường không đi qua cầu này vì sợ nó bị hư hại.
2. Thành Asgard được xây cất như thế nào? (Huyền thoại 2):
·
Sau cuộc chiến giữa
hai dòng họ thần Aesir và Vanir, các bức tường thành của Asgard bị hư hại. Các
vị thần ngại việc dọn dẹp và xây dựng lại.
·
Một gã thợ xây khổng
lồ xuất hiện và đề nghị xây lại tường thành trong sáu tháng với điều kiện được
cưới nữ thần Freyja, Mặt trời và Mặt trăng.
·
Các vị thần, theo lời
khuyên của Loki, đồng ý với điều kiện gã thợ xây phải hoàn thành công việc một
mình trong thời gian đó.
·
Gã thợ xây có một con
ngựa tên Svadilfari giúp sức, làm việc rất hiệu quả, khiến các thần lo sợ không
giữ được giao kèo.
·
Loki đã hóa thành một
con ngựa cái quyến rũ Svadilfari, khiến gã thợ xây không thể hoàn thành công
việc đúng hạn.
·
Khi gã thợ xây nổi
giận và lộ nguyên hình là một tên khổng lồ băng giá, Thor đã dùng búa Mjollnir
đập chết hắn.
·
Loki sau đó đã sinh ra
một chú ngựa con tám chân tên Sleipnir, con ngựa tốt nhất trên thế giới, và
tặng nó cho Odin.
3. Món rượu thi ca (Huyền thoại 3):
·
Câu chuyện về nguồn
gốc của món rượu thi ca, thứ mang lại khả năng làm thơ và tri thức cho người
uống.
·
Sau khi các thần Aesir
và Vanir làm hòa, họ tạo ra một người đàn ông thông thái tên Kvasir từ nước bọt
của họ.
·
Hai người lùn độc ác
là Fjalar và Galar đã giết Kvasir và trộn máu của ông với mật ong để tạo ra món
rượu thi ca.
·
Odin đã tìm cách đánh
cắp món rượu này từ tay người khổng lồ Suttung bằng nhiều mưu mẹo, bao gồm cả
việc quyến rũ con gái của Suttung là Gunnlod.
·
Odin đã uống hết ba
vạc rượu và bay về Asgard dưới hình dạng một con đại bàng. Một vài giọt rượu đã
rơi xuống Midgard, trở thành nguồn cảm hứng cho những người làm thơ tầm thường.
·
Odin được tôn thờ vì
sự hy sinh con mắt và việc tự treo cổ trên cây Yggdrasil để có được tri thức và
sức mạnh rune. Ông thường che mắt bằng nón hoặc áo trùm đầu.
·
Chữ rune, hệ thống chữ
viết của người Viking, chủ yếu gồm các đường thẳng và thường được khắc trên gỗ,
đá, kim loại.
4. Siêu búa của Thor bị thất lạc (Huyền thoại 4):
·
Thor thức dậy và phát
hiện ra búa Mjollnir của mình đã bị đánh cắp. Mjollnir là vũ khí vô giá giúp
bảo vệ thế giới khỏi quái vật và người khổng lồ, và chỉ Thor mới có thể sử dụng
nó.
·
Loki giúp Thor tìm lại
cây búa và phát hiện ra kẻ trộm là Thrym, vua của những người khổng lồ, hắn đòi
cưới Freyja để đổi lại cây búa.
·
Để lấy lại búa, các vị
thần đã nghĩ ra kế hoạch cải trang Thor thành Freyja và Loki thành hầu gái của
nàng.
·
Trong đám cưới giả,
Thor đã ăn uống rất nhiều và có những hành động thô lỗ khiến bọn khổng lồ nghi
ngờ.
·
Cuối cùng, khi cây búa
được mang đến để "ban phước" cho cô dâu, Thor đã chộp lấy nó và giết
chết Thrym cùng nhiều người khổng lồ khác.
5. Hàng thần cho thần chơi hàng (Huyền thoại 5):
·
Câu chuyện về sự cạnh
tranh giữa những người lùn trong việc tạo ra những món quà kỳ diệu cho các vị
thần.
·
Loki đã thách thức hai
anh em lùn là Brokk và Sindri tạo ra những món đồ tốt hơn những món quà mà con
trai của Ivaldi đã làm ra (tàu Skidbladnir và ngọn giáo Gungnir).
·
Brokk và Sindri đã tạo
ra con heo rừng vàng Gullinbursti cho Freyja, chiếc nhẫn vàng Draupnir cho Odin
(tự nhân bản mỗi đêm), và chiếc búa Mjollnir cho Thor.
·
Trong quá trình chế
tạo Mjollnir, Loki đã hóa thành ruồi đốt Brokk khiến cán búa bị ngắn, nhưng nó
vẫn là món đồ mạnh nhất.
·
Các vị thần đã bình
chọn Mjollnir là món quà tốt nhất. Brokk đòi Loki thực hiện lời hứa chặt đầu,
nhưng Loki viện cớ cổ không thuộc về mình nên Brokk chỉ khâu miệng Loki lại.
Các nhân vật thần thánh được giới thiệu trong phần "Những
dữ liệu kỳ thú":
·
Freyja: Nữ thần tình yêu, sắc đẹp và sự sinh sản. Tên
của bà được đặt cho ngày thứ Sáu (Friday).
·
Frigga
(Frigg): Nữ thần tối cao, vợ
của Odin và là mẹ của Balder. Bà được coi là "nội trợ phu nhân" của
các vị thần và có khả năng nhìn thấy tương lai.
·
Tyr: Thần chiến tranh và công lý, nổi tiếng với
lòng dũng cảm. Tên của ông được đặt cho ngày thứ Ba (Tuesday).
·
Các
Norn (Urd, Verdandi, Skuld): Ba nữ thần định mệnh, dệt nên số phận của mọi sinh linh.
·
Ran: Nữ thần biển cả, có chín người con gái tượng
trưng cho các loại sóng khác nhau, và là mẹ của Heimdall.
·
Kvasir: Một người đàn ông thông thái được tạo ra từ
nước bọt của các vị thần, sau bị hai người lùn giết để lấy máu pha chế thành
rượu thi ca.
6. Vụ trộm táo của Idun (Huyền thoại 6):
·
Idun là nữ thần giữ
những quả táo vàng giúp các vị thần duy trì sự trẻ trung và sức khỏe.
·
Một ngày nọ, Loki đã
bị gã khổng lồ Thiassi bắt cóc và buộc phải dụ Idun cùng những quả táo đến
Jotunheim.
·
Khi các vị thần nhận
ra sự suy yếu và già nua của mình do thiếu táo, họ đã ép Loki phải đưa Idun trở
về.
·
Loki hóa thành chim
ưng và bay đến Jotunheim, biến Idun thành một quả óc chó và mang bà trở về
Asgard.
·
Thiassi đuổi theo dưới
hình dạng một con đại bàng, nhưng đã bị các vị thần đốt cháy khi bay vào
Asgard.
7. Chuyến đi săn cá của Thor (Huyền thoại 7):
·
Thor và người khổng lồ
Hymir đi câu cá. Thor đã dùng đầu của một con bò làm mồi và câu được con rắn
biển khổng lồ Jormungand.
·
Khi Thor định dùng búa
giết Jormungand, Hymir đã sợ hãi và cắt dây câu, khiến con rắn trốn thoát. Thor
tức giận đá văng Hymir xuống biển.
8. Làm sao cột con Fenrir? (Huyền thoại 8):
·
Fenrir là một con sói
khổng lồ, con của Loki và Angrboda, được tiên tri sẽ gây ra tai họa trong
Ragnarok.
·
Các vị thần lo sợ sức
mạnh của Fenrir và cố gắng trói nó bằng nhiều sợi xích khác nhau, nhưng nó đều
dễ dàng phá vỡ.
·
Cuối cùng, các vị thần
đã nhờ những người lùn tạo ra sợi xích ma thuật Gleipnir, được làm từ những thứ
không tưởng như tiếng chân mèo, râu đàn bà, rễ cây mọc trên đá,...
·
Fenrir nghi ngờ và chỉ
đồng ý để bị trói nếu thần Tyr đặt tay vào miệng nó làm tin. Khi Fenrir không
thể thoát ra, nó đã cắn đứt tay của Tyr.
·
Fenrir bị trói cho đến
Ragnarok.
Giải thích các hiện tượng tự nhiên theo quan điểm của người
Viking (phần "Ghép nối"):
Phần này giải thích cách người Viking liên tưởng các hiện tượng
tự nhiên với hành động của các vị thần và người khổng lồ, ví dụ như tiếng sấm
là tiếng xe của Thor, nhật nguyệt thực là do sói Skoll và Hati đuổi bắt Mặt trời
và Mặt trăng, v.v.
9. Cái chết của Balder (Huyền thoại 9):
·
Balder, con trai yêu
quý của Odin và Frigg, gặp những giấc mơ báo hiệu về cái chết của mình.
·
Frigg đã đi khắp thế
gian, bắt mọi vật thề không làm hại Balder, trừ cây tầm gửi vì bà cho rằng nó
còn quá trẻ.
·
Loki biết được điểm
yếu này và đã lừa Hod, vị thần mù, ném một cành tầm gửi vào Balder, khiến chàng
chết.
·
Sự kiện này gây ra nỗi
buồn vô hạn cho các vị thần. Họ cử Hermod đến Hel (thế giới của người chết) để
xin Hel trả Balder về.
·
Hel đồng ý trả Balder
nếu tất cả mọi thứ trên thế gian đều khóc thương cho chàng. Mọi sinh linh đều
khóc, trừ một nữ khổng lồ tên Thokk (thực ra là Loki cải trang), khiến Balder
phải ở lại Hel.
·
Loki bị trừng phạt vì
hành động của mình. Vali, con trai của Odin và Rinda, đã giết Hod để trả thù
cho Balder.
Hồ sơ Loki (phần "Những dữ liệu kỳ thú"):
Phần này mô tả chi tiết về Loki, vị thần xảo quyệt và hay gây
rối trong thần thoại Viking. Ông là con của người khổng lồ và có khả năng thay
đổi hình dạng. Loki kết hôn với Sigyn và có nhiều người con quái dị, bao gồm
Fenrir, Jormungand và Hel. Dù thường gây ra rắc rối, Loki đôi khi cũng giúp đỡ
các vị thần. Cuối cùng, ông bị trói cho đến Ragnarok.
10. Ngày tận thế (Huyền thoại 10):
·
Ragnarok là ngày tận
thế trong thần thoại Viking, một trận chiến cuối cùng giữa các vị thần và các
thế lực hỗn loạn.
·
Các dấu hiệu báo trước
Ragnarok bao gồm mùa đông Fimbulvetr kéo dài ba năm, sự suy yếu của các vị
thần, và sự trốn thoát của Loki.
·
Heimdall thổi tù và
Gjall để cảnh báo các vị thần. Quân đội của Hel, người khổng lồ, và các quái
vật (Fenrir, Jormungand) tiến đến đồng bằng Vigrid.
·
Trong trận chiến,
nhiều vị thần và quái vật đã tử vong: Odin bị Fenrir nuốt, Thor giết Jormungand
nhưng cũng chết vì trúng độc, Tyr và Garm (chó canh địa ngục) giết lẫn nhau,
Frey chết trong trận chiến với Surtr.
·
Cuối cùng, Surtr thiêu
rụi cả thế giới bằng lửa.
·
Tuy nhiên, sau
Ragnarok, một thế giới mới tươi đẹp hơn sẽ trỗi dậy, với những vị thần mới (con
trai của Odin, Thor) và một số người sống sót. Balder và Hod cũng trở về từ
Hel.
Những người Viking hung bạo (phần "Những dữ liệu kỳ
thú"):
Phần này mô tả sự hiếu chiến và bạo lực của người Viking, những
người coi trọng lòng dũng cảm và sức mạnh trong chiến đấu. Họ tin rằng Odin sẽ
đánh giá họ dựa trên sự hung bạo và trao cho những chiến binh xứng đáng một chỗ
ở Valhalla, điện của những người anh hùng tử trận. Tài liệu cũng đề cập đến các
nghi lễ hiến tế người và động vật, cũng như cách người Viking đối xử với người
chết.
Lời kết:
Phần cuối kết luận rằng dù người Viking nổi tiếng với sự hiếu
chiến, nhưng theo thời gian, họ đã dần từ bỏ các vị thần cũ và thái độ bạo lực,
thay vào đó là sự xuất hiện của Cơ đốc giáo với hình tượng Chúa Jesus và những
giá trị hòa bình hơn. Tuy nhiên, tinh thần Viking vẫn còn đâu đó, thể hiện qua
sự yêu thích các câu chuyện huyền thoại về Thor và Odin.
Đăng nhận xét