Nghe tóm tắt sách tại đây:
"Vĩ đại do lựa chọn "
(tựa gốc có thể là "Great by Choice"), tập trung vào việc phân tích
các yếu tố dẫn đến thành công vượt trội của một số công ty (gọi là "công
ty 10X") so với các đối thủ cạnh tranh của họ trong những môi trường bất
ổn và khắc nghiệt. Tác phẩm sử dụng câu chuyện so sánh giữa hai nhà thám hiểm
Nam Cực, Roald Amundsen (người chiến thắng) và Robert Falcon Scott (người thất
bại), như một phép ẩn dụ xuyên suốt để minh họa các nguyên tắc cốt lõi.
Các Chủ đề và Ý tưởng
Chính:
Sự khác biệt giữa người
thành công và người thất bại không chỉ do may rủi hay hoàn cảnh mà chủ yếu do
sự lựa chọn và kỷ luật.
Câu chuyện về Amundsen và
Scott được sử dụng để làm nổi bật điều này. Cả hai đều đối mặt với những điều
kiện khắc nghiệt tương đương, nhưng Amundsen đã thành công trong khi Scott và
toàn bộ đội của mình đã bỏ mạng.
Tác giả đặt câu hỏi:
"Điều gì đã khiến hai người đàn ông này khác biệt? Tại sao một người đạt
được thành công ngoạn mục trong một loạt điều kiện cực độ như thế, trong khi
người kia thậm chí còn không thể sống sót?"
Kết luận là hành vi và sự
chuẩn bị khác biệt là yếu tố then chốt, tương tự như sự khác biệt giữa các công
ty 10X và các công ty so sánh. "Họ có những kết quả khác nhau chủ yếu là vì
họ đã thể hiện những hành vi hết sức khác nhau."
Ba hành vi cốt lõi của
các nhà lãnh đạo 10X:
Kỷ luật cuồng nhiệt: Các nhà lãnh đạo 10X có
sự tập trung không lay chuyển vào mục tiêu và kiên định với các nguyên tắc hành
động nghiêm ngặt của họ.
Họ "hoàn toàn không
mệt mỏi, thậm chí là điên cuồng, không hề lay chuyển trong sự tập trung của họ
dành cho cuộc chinh phục."
Ví dụ được đưa ra là
Herbert Kelleher của Southwest Airlines với văn hóa cạnh tranh quyết liệt và
Peter Lewis của Progressive với việc công bố báo cáo tài chính hàng tháng.
"Chúng tôi rút ra kết luận rằng những nhà lãnh đạo 10X không chỉ nguyên
tắc mà họ còn ‘cuồng’ với những nguyên tắc đó."
Chủ nghĩa thực nghiệm có
kiểm soát:
Họ đưa ra các quyết định và hành động dựa trên bằng chứng thực nghiệm vững
chắc, thu thập thông tin và thử nghiệm trước khi đưa ra các quyết định lớn
("bắn đạn nhỏ, rồi đến đại bác").
Amundsen đã dành nhiều
năm để chuẩn bị cho chuyến thám hiểm, học hỏi từ người Eskimo và thử nghiệm các
phương pháp. "Đừng chờ đến khi gặp phải một cơn bão bất ngờ để thấy rằng
mình cần phải có thêm sức khỏe và dẻo dai... Bạn chuẩn bị với cường độ cao, lúc
nào cũng vậy..."
Ngược lại, Scott đặt cược
vào những công nghệ chưa được kiểm chứng.
Các nhà lãnh đạo 10X
"có nền tảng thực nghiệm sâu sắc hơn đối với các quyết định và hành động
của họ, điều này mang lại cho họ một niềm tin có cơ sở và giới hạn được rủi
ro."
Sợ hãi hữu ích: Họ duy trì một tâm lý
cảnh giác cao độ, luôn lo sợ về những điều tồi tệ có thể xảy ra và chuẩn bị kỹ
lưỡng để đối phó với những rủi ro tiềm ẩn.
Ví dụ về Steve Ballmer và
Bill Gates của Microsoft với những "ghi nhớ ác mộng" về các mối đe
dọa tiềm tàng. "‘ác mộng của chúng ta... là sự thật.’ Hãy nhớ rằng vào
thời điểm của mẩu ghi nhớ này, Microsoft đã nhanh chóng trở thành một đối thủ
quyền lực nhất trong ngành..."
Họ chuyển nỗi sợ hãi
thành hành động chuẩn bị, như tích trữ tiền mặt và liên tục cải tiến sản phẩm.
"Sợ hãi một cách hữu ích không chỉ ở việc tránh hiểm nguy... các nhà lãnh
đạo 10X còn tìm cách hoàn thành một mục tiêu vĩ đại..."
Tham vọng Cấp độ 5 (Level
5 Ambition):
Các nhà lãnh đạo 10X có tham vọng lớn lao, nhưng không phải vì lợi ích cá nhân
mà vì mục tiêu xây dựng một điều gì đó vĩ đại và lâu dài hơn chính họ.
Họ "muốn chuyển cái
tôi và cường độ của họ thành một điều gì đó lớn hơn và lâu dài hơn chính bản
thân họ... đó hoàn toàn không phải là về họ."
Ví dụ về Dane Miller của
Biomet, người có mức lương thấp so với giá trị ông mang lại cho công ty.
Hành trình 20 dặm (The 20
Mile March):
Đạt được những mục tiêu nhất quán và có kỷ luật theo thời gian, thay vì những
nỗ lực bùng nổ không bền vững.
Amundsen duy trì một nhịp
độ ổn định trong suốt hành trình đến Nam Cực, không đi quá nhanh khi thời tiết
tốt và vẫn kiên trì khi thời tiết xấu. "Suốt hành trình, Amundsen gắn chặt
vào một chế độ tiến triển thống nhất, không bao giờ đi quá xa trong lúc thời
tiết tốt... nhưng vẫn nỗ lực tiến lên trong lúc thời tiết xấu để giữ được
nhịp."
Southwest Airlines duy
trì lợi nhuận trong gần ba thập kỷ trong một ngành đầy biến động là một ví dụ
khác.
Ngược lại, AMD theo đuổi
sự tăng trưởng tối đa trong giai đoạn tốt nhưng lại không chuẩn bị cho giai
đoạn xấu.
Bắn đạn nhỏ, rồi đến đại
bác (Fire Bullets, Then Cannonballs): Thực hiện các thử nghiệm nhỏ, ít rủi ro
("đạn nhỏ") để xác định điều gì hiệu quả trước khi đầu tư lớn vào các
sáng kiến quy mô lớn ("đại bác").
Southwest Airlines đã sao
chép mô hình thành công của PSA sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng. "Hãng
Southwest đã sao chép hoàn toàn PSA đến nỗi bạn hầu như có thể gọi nó là một
bản photocopy!"
PSA đã thất bại khi bắn
những phát "đại bác" không được kiểm chứng như dự án
"Bay-Lái-Ngủ" và việc mua máy bay L1011.
Công thức SMaC (Specific,
Methodical and Consistent): Xây dựng một bộ nguyên tắc hoạt động cụ thể, có phương
pháp và nhất quán theo thời gian.
10 điều của Putnam tại
Southwest Airlines là một ví dụ điển hình về công thức SMaC. "10 điều của
Putnam rất dễ nắm, dễ thông báo, dễ làm theo, dễ hiểu phải làm gì và không được
làm gì."
Các công ty 10X duy trì
sự nhất quán đáng kinh ngạc với công thức SMaC của họ, trong khi các công ty so
sánh lại thay đổi thường xuyên hơn.
Thu nhỏ, rồi phóng to
(Zoom Out, Then Zoom In): Khả năng nhìn nhận bức tranh toàn cảnh, đánh giá các mối
đe dọa và cơ hội lớn (thu nhỏ), sau đó tập trung cao độ vào việc thực hiện kế
hoạch đã chọn (phóng to).
Quyết định đột ngột của
Amundsen chuyển hướng sang Nam Cực khi biết kế hoạch Bắc Cực không còn khả thi
là một ví dụ.
Microsoft đã thu nhỏ để
nhận ra mối đe dọa của Internet và sau đó phóng to để phát triển các sản phẩm
liên quan.
Đường tử thần (Death
Line):
Một điểm mà sự thất bại có thể gây ra hậu quả không thể phục hồi. Các công ty
10X luôn hành động để duy trì trên "đường tử thần".
Sự chuẩn bị kỹ lưỡng của
Amundsen và việc tích trữ nguồn cung cấp dồi dào đã giúp ông tránh khỏi
"đường tử thần".
Các nhà lãnh đạo 10X
"ghét cay ghét đắng rủi ro Đường Tử thần, tránh xa rủi ro bất xứng và lái
sang hướng khác để tránh rủi ro không thể kiểm soát."
May rủi (Luck): May mắn đóng một vai trò
trong thành công của mọi công ty, nhưng các công ty 10X không nhất thiết may
mắn hơn các công ty so sánh. Sự khác biệt nằm ở cách họ nhận diện và tận dụng
may mắn, đồng thời phục hồi mạnh mẽ hơn từ những rủi ro.
Câu chuyện về Malcolm
Daly sống sót sau tai nạn leo núi đầy rẫy những yếu tố may mắn, nhưng sự chuẩn
bị và kỹ năng của ông đóng vai trò then chốt. "Sự may rủi rõ ràng có vai
trò trong việc sống sót của Daly, nhưng rốt cuộc vận may không cứu ông. Chính con
người đã làm điều đó."
Các công ty 10X xây dựng
"các lớp đệm" để đối phó với những sự kiện bất ngờ và duy trì sự bền
bỉ để có thể tận dụng may mắn khi nó đến.
Sự vĩ đại là do lựa chọn
(Greatness by Choice): Thông điệp bao trùm của cuốn sách là sự vĩ đại không
phải là do hoàn cảnh hay may rủi mà là kết quả của những lựa chọn có ý thức và
kỷ luật. "Sự vĩ đại về cơ bản không phải là vấn đề của hoàn cảnh; mà đó
đầu tiên và trước hết là vấn đề của sự lựa chọn có ý thức và nguyên tắc."
Tóm lại, "Vĩ đại do
lựa chọn " trình bày một khuôn khổ dựa trên nghiên cứu sâu rộng về các
công ty thành công vượt trội trong môi trường bất ổn. Các tác giả nhấn mạnh tầm
quan trọng của kỷ luật, chủ nghĩa thực nghiệm, sự cảnh giác, tham vọng hướng
đến mục tiêu lớn hơn bản thân, và khả năng đưa ra những lựa chọn sáng suốt và
kiên định để đạt được sự vĩ đại bền vững. Câu chuyện về Amundsen và Scott đóng
vai trò là một minh họa mạnh mẽ cho những nguyên tắc này, cho thấy rằng trong
những môi trường khắc nghiệt nhất, sự chuẩn bị, kỷ luật và tư duy đúng đắn sẽ
quyết định sự sống còn và thành công.
Đăng nhận xét